Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tudocieramydodrugiego,pozytywnegosensuideianonima,
gdzieanonimtoniepoeta,leczwspólnota,wktórejpoetasię
niejakoroztapia.OddajmyponowniegłosRóżewiczowi:„mówiąc
oanonimowości,miałemnamyślijegosolidarnośćzpowszechnymi
odczuciami,zpowszechnymiprzeżyciami.Niechodziłotuojakąś
anonimowośćformy,nadktórąpracujesięzawszewmozole.
Chodzioinnąanonimowość–owspólnotęuczuć”(MA277).
Ijeszczewyraźniej:
Sprawa„anonima”–wodniesieniudomojejtwórczości–
wywołujedużonieporozumień.Anonim,októrympiszę,
anonim,dlaktóregopiszę...niejestanitzw.trybikiem
wmaszynie,aniziarnkiempiasku,anikropląwody...Tojest
Człowiek.[...]Jakten„anonim”wygląda?Mójanonimjest
podobnydomnie,dopani...[WS151–152]
Komentarzdotychwypowiedzibędziekrótki.Łatwozauważyć,
żedawaneprzezRóżewiczasposobyobjaśnianiasąniezupełnie
zgodne.Wpierwszymujęciuwydawałosię,żeanonimowośćformy
towarunekkoniecznypowszechności,takjakwwierszuGłos
anonima.Wdrugimujęciuosobowepiętnopozostajeneutralne
wobecpostulatupowszechności.Ideaanonimapozostaje
nieuleczalnierozdarta.
Poroku1989.Zmianydokonującesiępo1989rokuRóżewicz
witałwswoimstylu–sceptycznieizdystansem.Wwykładzie
naUniversityofWarwickw1990rokumówił:
Antykomunizm,antysowietyzm,likwidowanie
komunistycznychstrukturpolitycznych(takżeich
samolikwidacja,nawrótdoform,którerozpadłysięwrazzII
wojnąświatową),dominacjaKościołówwżyciuspołecznym
iświatopoglądowym–tewszystkiezjawiskanieprzyniosły
zesobąnowychformwmuzyce,wmalarstwieani
wliteraturzeifilozofii.Niepojawiałasięwtymokresieżadna
nowakonstruktywnamyślwsztuce.Rozwinęłysięróżne
„zastępcze”formyizjawiskanamarginesiesztuki.[...]
Uczestniczymyraczejwpompatycznychekshumacjach
ipogrzebachniżwnarodzinach.[MA282–283]
