Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Rozwójnarzędzichirurgicznychnaprzestrzenidziejów
5
a)
b)
c)
Rys.2.1.Przykładynarzędzichirurgicznych:a)narzędziazbrązuzPompei,b)wystawanarzędzi
chirurgicznych,c)narzędziadoamputacji(opracowaniewg[88])
wcelachleczniczych,jakidiagnostycznych.Wówczasprawdopodobniewierzono,
żewykonanewczaszceotworyośrednicydokilkucentymetrówpozwoląchorobie
opuścićciałoofiary.Inną,możenawetbardziejwiarygodnąprzyczynąwykonywa-
nia,jakżeryzykownegonawetwdzisiejszychczasach,zabiegutrepanacjiczaszki
mogłobyćleczenieodniesionychwwalceurazówgłowy.Licznebadaniaarcheolo-
gicznewskazują,żenajwiększyrozwójchirurgiiczaszkizbiegałsięzawszezokresa-
miprowadzeniaintensywnychdziałańwojennych.Znaleziskawskazują,żezabiegi
trepanacjistosowanojużwneolicie,wróżnychczęściachświatainiezależnieod
siebie.Takiepraktykiwykonywanozarównonazmarłych,jakinażywychosobach,
awieleztychoperacjikończyłosięsukcesem.Świadcząotymznaleziskaczaszek
ześladamizarastaniaotworówtrepanacyjnychtkankąkostną.Przykłademjest
czaszkazmiejscowościCuzcowPerunoszącaśladytrepanacji.Analizatejczaszki
wykazała,żezabiegudokonanonażywejosobie,którapóźniejżyłajeszczeco
najmniejtydzień[20,112].Zdarzałysięrównieżprzypadkiwykonywaniatrepanacji
powtórnej.PodobnewykopaliskaznajdująsięrównieżwEuropie,m.in.wWielkiej
BrytaniiiFrancji,atakżewPolsce.Sądzącpośladachnaznalezionychczaszkach,
możnaprzypuszczać,żeoperacjitychdokonywanonajprawdopodobniejzapomo-
cąkrzemienno-kościanychskrobaków,nożyczeklubświdrów.Niestety,dodzisiaj
nieodnalezionożadnegonarzędziaztegookresu,októrymzcałąpewnością
możnabyłobypowiedzieć,żesłużyłodocelówchirurgicznych.Zabiegtrepanacji
porazpierwszyopisanowzbiorzepracHipokratejskichCorpusHippocraticum,
naktóryskładająsiętekstyzIViVwiekup.n.e.Jakpodanow[192],opracowanie
tozostałouporządkowanenajprawdopodobniejokołoIIIwiekup.n.e.przezna-
ukowcówaleksandryjskich.Żukieliin.[226]zauważają,żewstarożytnymRzymie
