Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
działania:1–koszulkaparowa,2–kocioł,3–
Rys.2.17.MaszynaWattajednostronnego
pompapowietrzna,4-kondensator
2.Pozyskiwanieenergii
czegotłoka,jejrolęspełniałaterazpara
wodna;gdyudołupojawiałosiępodciśnie-
nie,odgórynaciskałaparawodna.Zastoso-
wanietychulepszeńzwiększyłosprawność
urządzeniado4%ipozwoliłozaoszczędzić
do75%paliwaużywanegowsilnikachNew-
comena.Maszynatanadalbyłajednostron-
negodziałania,tylkocodrugiruchtłoka(w
dół)byłruchemroboczymimożnająbyło
stosowaćtylkodopompowaniawody.Przy-
toczone
opatentowaneprzezWattawroku1769.
wspólniezprzemysłowcemMatthewBoulto-
nem(1728-1809),wSohopodBirmingham
pierwsząwświeciewytwórnięmaszynparo-
wych.Doroku1800zbudowanowniejokoło
Wroku1774lub1775Wattzakłada,
rozwiązania(ulepszenia)zostały
250maszyn.RównocześnieWattcałyczas
udoskonalamaszynęparową.Wefekcietych
pracwroku1782patentujemaszynędwu-
stronnegodziałania(rys.2.18),wktórejpara
wodnadziałanatłokrazzjednejrazzdrugiej
strony.
Maszynadwustronnegodziałanianada-
wałasiędowszelkichpracm.in.dziękimoż-
liwościzamianyruchupostępowegotłokana
ruchobrotowy.Jejdziałaniewyjaśnićmożna
naschemaciepokazanymnarys.2.19.Para
wytwarzanawkotledoprowadzanajestdo
cylindra.Tłokwprawianyjestwruchpoprzez
naprzemiennewpuszczanieparypodciśnie-
niemdoprzedniejitylnejczęścicylindra.
Następniezapomocąkorbowoduwytwo-
XXwieku.Ostatnipracującysilnikparowy
tegotypuwyłączonowBarnsleydopierow
roku1934.
MaszynaNewcomenazużywałamnó-
stwopaliwa,ajejsprawnośćwynosiłazaled-
wie0,5÷1%.Mimotegowszędzieprzyjmo-
wanabyłazentuzjazmem,gdyżdawaławiel-
kieoszczędnościwstosunkudopracyludzii
zwierząt.Przykładowowjednejzkopalń
francuskich(1739r.),pracująctylkoprzez48
godzinwtygodniu,zastąpiłapracęaż50lu-
dzii20koni.
Największymmankamentemmaszyny
byłsystemchłodzeniapary,gdyżgrube
ściankicylindra(wykonywanegopoczątkowo
zmosiądzuapóźniejzżeliwa)naprzemian
(co4sekundy)nagrzewanoichłodzono,co
prowadziłodoogromnychstratcieplnych.
Rozwiązanietegoproblemuznalazłdopiero
wybitnyszkockiwynalazcaJamesWatt
(1736-1819).Wpadłonnapomysł(1765r.)
byzastosowaćosobnystalechłodzonyzbior-
nik(kondensator),specjalnieprzeznaczony
doskraplaniapary.Wefekciecylinder,w
którymporuszałsiętłokbyłcałyczasgorący
(rys.2.17).Ponadto,zastosowałonmałą
pompępowietrznądoutrzymywaniawkon-
densatorzewłaściwegopodciśnieniaprzez
wypompowywanieresztekwody,powietrzai
skroplonejpary.Drugąinnowacjąbyłarezy-
gnacjazusługatmosferydonapędurobo-
Rys.2.18.MaszynaWattadwustronnegodziałania
21
