Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIEtapyrozwojuintelektualno-moralnego...
ny:odpoczęciadonarodzeniaczłowieka(wychowanieprenatalne);okresmłodości,
trwającyodnarodzeniadochwiliopuszczeniaszkół,względniedokońcaoddziaływań
świadomych,systematycznychwpływówwychowawczych—jesttookreswycho-
wawczywścisłymsłowaznaczeniu;wreszcieokressamodzielnegosamowychowania
podwpływemwarunkówiokolicznościżycia”
51
.Okresmłodościuczonytenpodzielił
naetapyokołosiedmioletnie.Pierwszyznichrozpoczynasięokołosiódmegolubszó-
stegorokużycia,wrazzwkroczeniemdzieckawsferęobiektywnejrzeczywistości
ipojawieniemsięsamodzielnego,refleksyjnegomyślenia.Jesttoczassystematycznego
uczeniasięodinnych,naśladowania,świadomegolubwpełninieuświadomionego
szukaniawróżnychdziedzinachżyciawzorcówdonaśladowania.
ZarównoJ.Woroniecki,jakteżuczenijemuwspółcześni,alezarazemkontynuujący
swojądziałalnośćnaukowąwdrugiejpołowieXXstuleciamieliświadomość,żeroz-
wójmoralnymożeiśćwparzezrozwojemintelektualnymifizycznymczłowieka,
aleniekoniecznietakbyćmusi.Wręczprzeciwnie—zarównoosiąganiedoskonałości
moralnej,jakteżdegradacjaludzkiejosobypodtymwzględem,mogąulecprzyśpie-
szeniu,aszczególnie—jakwskazujenatozwykłaobserwacjażyciaindywidualnego
ispołecznegoludzi—zahamowaniu.WspółczesnynamZ.Chlewińskistwierdza,że
rozwójmoralnyczłowiekaróżnisięodinnychdziedzinrozwoju(np.odrozwoju
intelektualnego)swązłożonością,gdyżzłożonyjestsamcharaktermoralności[ł]
dziecko,atakżedorosły,możeprzejśćnawyższypoziomrozwojumoralnegozpo-
minięciemniektórychfazpośrednich.Rozwójmoralnyniemazatemcharakteru
ściśleliniowego,jaknp.rozwójfizycznyczypoznawczo-intelektualny,leczmoże
odbywaćsięskokami.Znanesąteżprzypadkidegradacjipodwzględemmoralnym,
cofaniasięwżyciumoralnymdoniższegopoziomu,m.in.wskutekuszkodzenia
mózgu,wefekcie—zmianycharakterunormmoralnychlubichnegacjiwogóle.
Wzwiązkuztymwrozwojumoralnymdzieciidorosłychwystępująbardzoznaczące
różniceindywidualne52.
51
K.Mazurkiewicz,Wychowaniewświetlechrześcijańskiejprawdy,Potulice1937,s.118.
52
Z.Chlewiński,Dojrzałość,osobowość,sumienie,religijność,Poznań1991,s.74-75.
25
