Wyjaśnienie i rewizja wiedzy w medycynie

Tomasz Rzepiński

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

978-83-232-2605-5

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

Rok wydania:

2013

Liczba stron:

329

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Rzepiński, Tomasz. Wyjaśnienie i rewizja wiedzy w medycynie. Red. . Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2013, 329 s. ISBN 978-83-232-2605-5

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Rzepiński, T.

T1 Wyjaśnienie i rewizja wiedzy w medycynie

PB Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

PP Poznań

YR 2013

SN 978-83-232-2605-5

Bibliografia BibTex:

@Book{ 120560, author = "Rzepiński, Tomasz", editor = "", title = "Wyjaśnienie i rewizja wiedzy w medycynie", publisher = "Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza", year = "2013", address = "Poznań", isbn = "978-83-232-2605-5" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Rzepiński, Tomasz

ED -

TI - Wyjaśnienie i rewizja wiedzy w medycynie

PB - Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

CY - Poznań

PY - 2013

SN - 978-83-232-2605-5

ER -

Netografia (standard APA):

Rzepiński, Tomasz. Wyjaśnienie i rewizja wiedzy w medycynie [baza danych online] Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2013 [dostęp: 05 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/wyjasnienie-i-rewizja-wiedzy-w-medycynie-tomasz-rzepinski-120560.

status metodologiczny medycyny, rewizja wiedzy biomedycznej

Autor wprowadza czytelnika w jedno z najistotniejszych zagadnień związanych z rozwojem współczesnej medycyny. W książce scharakteryzowane zostały główne etapy procesu rewizji wiedzy biomedycznej, poczynając od etapu konstruowania modeli eksperymen...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-232-2605-5

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

Rok wydania:

2013

Liczba stron:

329

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wykaz skrótów stosowanych w książce12
Wstęp14
CZĘŚĆ I. Problem statusu metodologicznego medycyny20
1. Wprowadzenie21
2. Czy medycyna jest nauką? Argumenty w sporze o status metodologiczny medycyny24
2.1. Tradycja humanistyczna i analityczna w badaniach nad medycyną24
2.2. Medycyna jako obszar praktycznych zastosowań nauki26
2.3. Medycyna a nauka – stanowisko Lee Forstroma26
2.4. Cele i przedmiot badań medycyny w ujęciu Ronalda Munsona28
2.5. Pomiędzy nauką a praktyką, czyli autonomia medycyny w ujęciu humanistycznym32
2.6. Czym są nauki praktyczne?34
2.7. Kazem Sadegh-Zadeha koncepcja medycyny jako nauki praktycznej36
2.7.1. Reguły działania36
2.7.2. Deontyczna interpretacja reguł działania38
2.8. Struktura nauk biologiczno-medycznych w ujęciu Kazem Sadegh-Zadeha42
2.9. Podsumowanie44
3. Czy istnieją teorie medyczne?45
3.1. Teoria biologiczna jako system dedukcyjny45
3.2. Kognitywna koncepcja teorii medycznych Paula Thagarda47
3.3. Struktura wiedzy medycznej w ujęciu kognitywnym52
3.4. Podsumowanie53
4. Wnioski54
CZĘŚĆ II. Wyjaśnianie i rewizja wiedzy56
5. Wprowadzenie57
6. Wyjaśnianie jako przedmiot analiz metodologicznych59
6.1. Proces wyjaśniania i jego produkt59
6.2. Rozumowanie abdukcyjne w procesie wyjaśniania61
6.3. Rozumowanie abdukcyjne a eksperyment64
6.4. Podsumowanie66
7. Rewizja wiedzy67
7.1. Jak jest możliwa rewizja wiedzy proceduralnej?67
7.2. Standardowy model zmiany przekonań (AGM)69
7.3. Erotetyczne ujęcie rewizji wiedzy73
7.4. Formułowanie hipotez abnormalnych w procesie rewizji wiedzy76
7.4.1. Pojęcie prawa abnormalnego76
7.4.2. Wyjaśnianie za pomocą hipotez abnormalnych78
7.4.3. Etapy rewizji wiedzy81
7.5. Podsumowanie86
CZĘŚĆ III. Wyjaśnianie w medycynie i w naukach biologicznych88
8. Wyjaśnianie przyczynowe89
8.1. Przedmiotowa i epidemiologiczna płaszczyzna poszukiwania wyjaśnień przyczynowych w medycynie89
8.2. Przyczyna, kryteria przyczynowości i twierdzenia przyczynowe90
8.3. Wyjaśnienie przyczynowe w modelu dedukcyjno-nomologicznym93
8.4. Poszukiwanie wyjaśnień przyczynowych w modelu wyjaśniania przez wyszczególnienie Theo Kuipersa i Andrzeja Wiśniewskiego96
8.5. Podsumowanie100
9. Wyjaśnianie funkcjonalne w naukach biologiczno-medycznych101
9.1. Wprowadzenie101
9.2. Klasyczne teorie wyjaśniania funkcjonalnego102
9.2.1. Wyjaśnianie funkcjonalne w ujęciu Carla Hempla103
9.2.2. Wyjaśnianie funkcjonalne w ujęciu Ernesta Nagla104
9.2.3. Problemy klasycznych ujęć wyjaśniania funkcjonalnego105
9.2.4. Etiologiczny i dyspozycyjny nurt analiz wyjaśniania funkcjonalnego107
9.3. Analiza funkcjonalna Roberta Cumminsa111
9.4. Erotetyczne ujęcie wyjaśniania funkcjonalnego118
9.5. Model wyjaśniania funkcjonalno-przyczynowego (FP)123
9.6. Podsumowanie126
10. Wyjaśnianie statystyczne127
10.1. Koncepcja wyjaśniania statystycznego Carla Hempla127
10.2. Teoria istotności statystycznej (S-R) Wesleya Salmona130
11. Wnioski133
CZĘŚĆ IV. Rewizja wiedzy biomedycznej – analiza programu badawczego kardioprotekcji136
12. Wprowadzenie137
12.1. Rewizja wiedzy nauk podstawowych i jej konsekwencje dla praktyki medycznej137
12.2. Modele eksperymentalne i ich rola w procesie rewizji wiedzy139
13. Wiedza o efektach niedokrwienia i reperfuzji143
13.1. Rozwój wiedzy o chorobie niedokrwiennej mięśnia sercowego (CHN)143
13.2. Ograniczenia w konstruowaniu modeli eksperymentalnych procesu niedokrwienia144
13.3. Reguły działania medycznego dla stanu niedokrwienia serca ukształtowane przed odkryciem zjawiska kardioprotekcji146
13.4. Anomalie kliniczne i eksperymentalne148
13.4.1. Anomalne efekty reperfuzji mięśnia sercowego148
13.4.2. Anomalne efekty niedokrwienia151
13.5. Podsumowanie154
14. Rewizja wiedzy o efektach niedokrwienia mięśnia sercowego i odkrycie zjawiska kardioprotekcji155
14.1. Kumulowanie uszkodzeń niedokrwiennych jako kliniczna sytuacja problemowa155
14.2. Wyjaśnianie kontrastowe Lange’a i przekształcenie problemu badawczego158
14.3. Zjawisko abnormalne i proces poszukiwania wyjaśnień przyczynowych159
14.4. Identyfikacja potencjalnych obszarów rewizji wiedzy162
14.5. Hipoteza abnormalna i odkrycie zjawiska hartowania niedokrwiennego165
14.5.1 Sformułowanie hipotezy abnormalnej165
14.5.2. Projekt testu empirycznego hipotezy abnormalnej166
14.5.3. Model eksperymentalny MJR166
14.6. Działania poznawcze inicjowane odkryciem zjawiska hartowania niedokrwiennego168
14.6.1. Stabilizacja procesu modelowanego168
14.6.2. Rozpoznawanie procesu modelowanego w praktyce klinicznej170
14.6.3. Ekstrapolacja procesu modelowanego174
14.7. Podsumowanie177
15. Poszukiwanie zastosowań zjawiska kardioprotekcji w obszarze terapii interwencyjnych i kardiochirurgicznych179
15.1. Kardioprotekcja a uszkodzenia reperfuzyjne179
15.2. Konkurencyjne hipotezy wyjaśniające zjawisko nieodwracalnych uszkodzeń reperfuzyjnych (LRIP)181
15.3. Realistyczna i antyrealistyczna interpretacja terminu nieodwracalne uszkodzenia reperfuzyjne186
15.4. Spór o doniosłość kliniczną zjawiska uszkodzeń reperfuzyjnych189
15.5. Metodologiczna płaszczyzna sporu193
15.5.1. Projekty testów empirycznych194
15.5.2. Udział apoptozy w tworzeniu uszkodzeń reperfuzyjnych197
15.6. Operacjonizm i ustalenie obszaru zastosowań kardioprotekcji w terapiach interwencyjnych198
15.6.1. Cel skonstruowania symulacji eksperymentalnej przez Zhi-Qing Zhao198
15.6.2. Operacyjna definicja terminu nieodwracalne uszkodzenia reperfuzyjne199
15.6.3. Założenia symulacji eksperymentalnej Zhi-Qing Zhao201
15.6.4. Formułowanie modalnych identyfikatorów działania na podstawie symulacji eksperymentalnej Zhi-Qing Zhao203
15.7. Podsumowanie205
16. Farmakologiczne indukowanie zjawiska kardioprotekcji206
16.1. Wprowadzenie206
16.2. Problem kliniczny: udział apoptozy w powstawaniu uszkodzeń niedokrwiennych i reperfuzyjnych207
16.2.1. Proces apoptozy i jego funkcje w organizmie207
16.2.2. Doniosłość kliniczna fazy inicjacji procesu apoptozy209
16.3. Farmakologiczne terapie kardioprotekcyjne jako inhibitory (szlak I_nh) lub aktywatory (szlak A_kt) dyspozycji211
16.4. Wyjaśnianie funkcjonalno-przyczynowe mitochondrialnego mechanizmu procesu apoptozy214
16.5. Struktura eksplanansa w funkcjonalno-przyczynowym modelu wyjaśniania mechanizmu apoptozy217
16.5.1. Prospektywny i retrospektywny element wyjaśniania funkcjonalno-przyczynowego217
16.5.2. Identyfikacja potencjalnego celu farmakologicznej terapii kardioprotekcyjnej przebiegającej szlakiem I_nh219
16.6. Rozwinięcie retrospektywnego elementu wyjaśnień funkcjonalno-przyczynowych220
16.6.1. Hipoteza otwierania megakanałów mitochondrialnych mPTP220
16.6.2. Wnioskowanie przez analogię w procesie ustalania farmakologicznej terapii kardioprotekcyjnej223
16.7. Problem odtwarzania zjawiska modelowanego za pomocą terapii farmakologicznej224
16.7.1. Symulacja eksperymentalna Lima224
16.7.2. Zastrzeżenia metodologiczne formułowane z perspektywy analizy dyspozycyjnej226
16.7.3. Przejściowe otwieranie kanałów mPTP jako bezpośredni cel farmakologicznej terapii kardioprotekcyjnej przebiegającej szlakiem A_kt228
16.8. Podsumowanie230
17. Wnioski231
CZĘŚĆ V. Algorytmy podejmowania decyzji medycznych234
18. Wprowadzenie235
18.1. Modalne identyfikatory działań235
18.2. Dyrektywy praktyczne i reguły działania236
19. Typy badań klinicznych i wyjaśnianie statystyczne238
20. Koncepcja evidence-based medicine (EBM)245
20.1. Ustalenia terminologiczne245
20.2. Uzasadnianie dyrektyw praktycznych przed sformułowaniem koncepcji EBM247
20.3. Zmiana sposobu uzasadniania dyrektyw praktyki medycznej252
20.4. Podsumowanie255
21. Założenia epistemologiczne randomizowanych badań kontrolnych (RCT)256
21.1. Status metodologiczny badań RCT256
21.2. Co nam daje randomizacja?257
21.3. Krytyka postulatu równomiernego rozkładu czynników zakłócających w badaniu RCT259
21.3.1. Postulat równomiernego rozkładu czynników zakłócających w świetle interpretacji pojęcia prawdopodobieństwa260
21.3.2. Rola reguły alokacji w procedurze randomizacji262
21.4. Probabilistyczne koncepcje przyczynowości w dyskusji nad funkcją randomizacji w procesie pozyskiwania danych klinicznych264
21.5 Podsumowanie268
22. Wykorzystanie teorii zbiorów przybliżonych (RST) w ocenie danych klinicznych269
22.1. Podstawowe intuicje269
22.2. Teoria zbiorów przybliżonych a wnioskowanie kliniczne271
22.2.1. Procedura klasyfikacji w warunkach niepewności271
22.2.2. Tworzenie algorytmów decyzyjnych na podstawie wiedzy niepełnej273
22.2.3. Doniosłość przyczynowa atrybutów276
22.3. Identyfikacja zbędnych informacji klinicznych278
22.4. Przykład zastosowania RST w ocenie danych klinicznych280
22.5. Założenia epistemologiczne metody RST282
22.5.1. Problem parametrów ilościowych w analizie RST282
22.5.2. Statystyczny charakter metody RST286
22.6. Metoda RST i wyjaśnianie zdarzeń klinicznych288
22.7. Podsumowanie292
23. Wnioski293
Zakończenie296
Bibliografia299
Indeks rzeczowy316
Indeks osób320
Explanation and knowledge revision in medicine. From experimental models to clinical trials (Summary)326

nośćpoznawczapodejmowanawmedycynieklinicznejjestczęstomotywowana

potencjalnąużytecznościąjejrezultatów.Jednaktospostrzeżenieodnosisięrów-

nieżdowieluinnychnauk(np.fizykinuklearnej).Cowięcej,motywacja,niejest

(iniepowinna,jaksądzębyć)częściądefinicjinnauki”.Zpewnościążadnadyscy-

plinaniemożebyćwykluczonaznaukitylkodlatego,żeprowadzonewjejzakresie

badaniasąmotywowanewzględamipraktycznymi[Forstrom,1977,s.17].

Trudnoztąargumentacjąsięniezgodzić.Rozróżnieniepomiędzynauką

atym,conaukąniejest,niemożemiećcharakteruintencjonalnego,leczpowinno

byćopartenaanaliziestrukturistosowanychprocedurbadawczych.Nietwierdzę,

żedokonanietegorodzajudystynkcjijestwykonalne.Pragnęjedyniepodkreślić,

żeujęcieMunsonaoddalanasodanaliz,którychprzeprowadzeniezwiększyłoby

zrozumieniepowiązańpomiędzymedycynąanaukamipodstawowymi.Szcze-

gólniewkontekścieprocesutworzeniawiedzymedycznej,stanowiącejpodstawę

formułowaniaalgorytmówpodejmowaniadecyzjiklinicznych.

Dokonującrozróżnienianaukiimedycyny,Munsonstarasięwzmocnić

swojąargumentację,wskazującnaodmiennekryteriaocenysukcesuwobu

dyscyplinach.Naukaodnosisukceswówczas,gdypozwalazapomocąswoich

teoriiuzyskaćprawdziwąwiedzęoświecie.Natomiastmedycynaodnosisuk-

ces,gdypodejmowanewniejdziałaniastanowiąskutecznenarzędziewochro-

nieipromocjizdrowia.Rozróżnienietonieprzekonuje,ponieważwistociejest

konsekwencjąwcześniejszegoargumentu.Jeżelizakładamyróżnicecelówobu

dyscyplin,tomusimyrównieżprzyjąć,żemająoneodmiennekryteriasukcesu.

NazakończeniewartoprzywołaćostatnizargumentówMunsona:

[ś]wmedycynieodnajdujemyzasadę,któraniewystępujewnauceiktórarady-

kalnieodróżniamedycynęodnauki.Związanajestonazcelemmedycyny,jakim

jestpromocjaiochronazdrowia,aleniemożebyćznimidentyfikowana.Zasadata

głosi,żelekarzpodejmującswojądziałalność,jestzobowiązanydoochronyzdro-

wiapacjenta.Ponieważzasadatazawierawsobiezobowiązanie,należyuznać,że

praktykamedycznaposiadaaspektetyczny[Munson,1981,s.196]

11.

Natenaspektmedycynyzwracauwagęwieluautorówanalizującychspecy-

fikętejdyscypliny[Ladd,1979;Waymack,2009,s.216].Ichargumentacjinie

będęprzybliżał,ponieważjejrozwinięcieniebyłobyistotnezperspektywy

realizowanychwksiążcecelów.Jestonajednakzbytczęstoformułowana

wkontekściedyskusjidotyczącejstatusumetodologicznegomedycyny,aby

pozostawićjąbezkomentarza.

Wydajesię,żepodkreślanieetycznegowymiarudziałańmedycznych

wanalizachpoświęconychspecyficemetodologicznejmedycynyjestbłędem.

---

11WprowadzonychrozważaniachMunsonbardzoszerokoujmujecelmedycyny.Promocjazdro-

wianiejestraczejcelemrealizowanymwzakresiemedycynyklinicznej.

Brak wyników

Wyjaśnienie i rewizja wiedzy w medycynie

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra