Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Specyfikaeuropejskichperyferii
33
Przyjmującytęperspektywębadaczechętnieczerpiąinspiracjezdorobkunauk
humanistycznychispołecznych,przedewszystkimsocjologii,psychologiiiję-
zykoznawstwa.Ponieważskupiająsięnarekonstrukcjispołeczno-historycznego
kontekstupowstaniaifunkcjonowaniadziełsztuki,atakżewykorzystująmetody
wynalezionepozahistoriąsztuki,zarzucasięimignorowanienistoty”sztuki,
awięcspecyfikimedium.Zdaniemkrytyków,prowadzitodozatraceniazdol-
nościwartościowaniaposzczególnychdziełorazswoistegonredukcjonizmu”
czyteżnikonoklazmu”
,polegającegonasprowadzaniuobrazówróżnegotypudo
tekstu60.Zarzutyteniesąpozbawionepodstaw,dlategowtejksiążcepostaram
sięzawszeuwzględniaćstronęformalnąomawianychdzieł.
Sądzę,żepodejmującproblematykęsztukinarodowej,wartoosadzićjąwszer-
szym,globalnymkontekścieizastanowićsię,czyrozwójsztukinarodowejjako
strategiiwyrażaniatożsamościniejestuwarunkowanystrukturalnie61.Można
wtymmiejscuprzypomniećuwagiOmilanowskiej,któratwierdzi,żewXIXwieku
sztukanarodowastałasięgłównąstrategiąwyrażaniatożsamościdlanarodów
aspirującychdosuwerennościpolitycznejlubnmającychpoczuciemarginaliza-
cji”62.Przytakimpostawieniuproblemuinspirującąramęteoretycznąstanowią
ustaleniabadaczy,którzyanalizująrelacjecentro-peryferyjnewoparciuoróżne
wariantyteoriipostzależnościowej.Rzucająoneciekaweświatłonakluczowe
znaczenieproblematykitożsamościowejdlaobszarówperyferyjnych,strategie
idylematyperyferyjnychelit(którychczłonkowieodgrywająrolępośredników
międzyświatamispołecznymicentrumiperyferii)oraznapięciepomiędzymo-
dernizacjąapodtrzymywaniemnarodowejtradycji,staleobecnewichdyskusjach.
Problemyeuropejskichperyferii
Zdaniemhistorykówgospodarki,peryferyjnapozycjaPolski(icałejEuro-
pyŚrodkowo-Wschodniej)jestzjawiskiemdługiegotrwania,którewynika
tłumaczenietegoreferatuopublikowanojako:idem,Wstronęnaukiodziełach,w:idem,Rozum
praktyczny:oteoriidziałania,tłum.J.Stryjczyk,WydawnictwoUJ,Kraków2009,s.45-74).
60Obszernyprzeglądtychbadańisformułowanejwobecnichkrytykizawieramonumen-
talnapraca:M.Bryl,Suwerennośćdyscyplinył,op.cit.
61Problematykętępodejmowałamjużwcześniejwartykułach:A.Chmielewska,Czyijak
możemykorzystaćzbadańpostkolonialnych?w:Perspektywa(post)kolonialnawkulturze,red.
E.Partyga,J.M.Sosnowska,T.Zadrożny,OficynaWydawniczaErrata,Warszawa2012,s.15-27;
eadem,WizerunekPolskiwEuropieiświecie:problemyeuropejskichperyferii,nStudiaEuropej-
skie”2016,nr4,s.161-184.
62M.Omilanowska,Architekturanarodował,op.cit.,s.13.
