Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŁukaszMańczyk
Historycznie,literacko
UtworyzNouvellesimpressionsd’AmeriquebyłypisaneprzezSosnowskiego
podczaspobytuwAmerycePółnocnej,główniewKanadzie.Towwiększości
prozapoetycka,rzadkowiersze.Bywa,żeformazbliżasiędoeseju,polemi-
ki.SąteżfragmentyprzetłumaczonezJeanaArthuraRimbauda,Tomasa
Traherne’a,BertrandaMathieu,GiorgiadeChirica,JohnaAsberry’ego.
Utworypowstaływlatach1989–1992,przedwydaniemdebiutanckiego
tomuŻycienaKorei(1992),tworzonegowciągukilkulat.Ukazałysięjednak
wydanew1994rokujakodrugaksiążkawarszawskiegoautora.Byćmożeta
kolejnośćbyłanieprzypadkowa.WobrazkuXXXIczytamy:
Jeżelizdecydujeciesięlądowaćteraz,cóż?Warunkisąsprzyjające.Tobardzosil-
nepoleściągaznaczeniaiprzydajewamszybkości.Zbliżającsiędoziemi,musicie
uważać,abyniewejśćwatmosferępodzbytostrymkątem,bowówczasspłoniecie,
wydającradosneokrzyki.Alejeżelipójdzieciekursemzbytłagodnym,tojużnazawsze
pozostanieciewśródstarychdykteryjek.Tylkopomyślcie:jeżelisięuda,jeżeliwśliź-
nieciesięgładko,będziekapitalnasprawa.Ijużzupełnienicdorobotypodsłońcem2.
ŻycienaKoreiprzyjętoprzychylnie.Otrzymałomiędzyinnyminagrodę
KazimieryIłłakowiczówny.Docenianonowoczesny,azarazemosadzonywin-
tertekstualnejtradycjikunsztsłowa.Odświeżeniepoetyckiegojęzyka.Dodziś
niezmieniłasięwysokaocenatejksiążki.Głębokiejrewizjipoddanonato-
miastinterpretację3.
Rewolucyjneznamionadebiutustałysiępowszechnieoczywistedopiero
wtokuprzyrastaniabibliografii.Możnazaryzykowaćtezę:właśniedrugaiko-
2A.Sosnowski,XXXI:Kobietasiedzącawroguprzedziałuzdłoniąwsuniętąwpętlęuchwytu
[w:]tegoż,Nouvelles...,s.96.
Por.łacińskaparemianihilnovisubsole,atakżewierszeCzesławaMiłosza,zktórymSosnowskidość
częstopolemizuje:SłońceorazbyćmożeTraktatpoetycki.
3PrzykładowoJacekGutorowprzywołujewstępKrzysztofaKaraskadoŻycianaKoreijakodowód
naniezrozumienietegotomu:nW(skądinądnadernieporadnym)posłowiudoŻycianaKoreiKrzysztof
Karaseknapisał:»PoezjaSosnowskiegojestnowymgłosemwlirycepolskiej...nowość[tych]utworów
musiodczućkażdy,ktośledzirozwójwspółczesnejliryki«.Istotnie–większośćkrytykówzwróciłauwagę
naoryginalnośćtychwierszynatlepolskiejpoezjiostatnichkilkudziesięciulat.Jeślinawetdopatrywano
sięwnichwpływupoetykwcześniejszych(Leśmian,PeiperiAwangardaKrakowska,Karpowicz),tomi-
mochodemijakbyzwahaniem–czułosiębowiem,żejęzykSosnowskiegoodbijawpływyzupełnieinne,
dajmynatoamerykańskiebądźfrancuskie.Zarazem–ibyćmożetojesttutajnajciekawsze–wpływy
tebyłyodpoczątkuprzemycaneprzezpoetędopolszczyzny.Takontrabandarzadkomiałabezpośredni,
dosłownycharakter–choćSosnowskiskądinądniestroniodcytowaniaobcobrzmiącychsłów–byłaza
topróbąrozstrojeniapolszczyznyiukazaniajejwewnętrznychwiązań.Powyższeuwagimająnaceluwy-
wołanieproblemu,któryCzesławMiłosznazwałproblemem»ustawieniagłosuwpolszczyźnie«.Weseju
»Mickiewicz«Miłoszzauważa:»Polskiniejestjęzykiemoustawionymgłosie«”.J.Gutorow,Implozja,http://
www.biuroliterackie.pl/przystan/czytaj.php?site=100&co=txt_2108(dataodczytu:7.03.2013),s.3.
22
