Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
Ryshistoryczny
BogumiłPrzeździak
Pomoceprotetyczne,ortotyczneorazurządzeniawspomagającezaczętostosować
wbardzowczesnymokresierozwojuludzkościrównocześniezrozwojemmedycyny,kul-
turyicywilizacjiitraktowaćjejakoodpowiedźnaintegralnepotrzebypsychiczneifunk-
cjonalne[5,7].Wwykopaliskachodnajdowanoszkieletyludzkieześladamiprzebytych
urazów,zniekształcającychzmiankręgosłupaistawówkończynorazróżnychprocesów
patologicznych.Takżelicznehistoryczneprzekazywformiepisemnej,ikonograficznejlub
płaskorzeźbdokumentujązainteresowanieosobamizzaburzonąsprawnościąruchową.
Dostrzeganowynikająceztegoproblemypsychologiczneisocjalne[11].Ztychźródeł
historycznychwynikarównież,żewgrupachspołecznych,naróżnychetapachichrozwoju,
byłyosoby,którejużwtychodległychczasachzajmowałysiępraktycznymrozwiązywa-
niemproblemówleczniczych.
Śladyamputacjikończynwidocznenaodnalezionychwwykopaliskachkościachzery
neolitycznej.Znalezionotamrównieżpiłysłużącedoprzeprowadzeniatakiegozabiegu,
wykonanezkamieniaizkości[2].Wdużychzbiorachrysunkówirzeźbstarożytnejindiań-
skiejkulturyMochica,znajdującychsięwArtInstitutewChicago,przedstawionoampu-
tacjekończynoraztechnikęichwykonania.Podobne
informacjepochodzązrysunkównaskalnychznalezio-
nychwHiszpanii,FrancjiiNowymMeksyku.
Najstarszymprzykłademprotezy,którąmożna
zobaczyćumumii,jestwykonanezdrewna,kosme-
tyczneuzupełnieniepaluchaukobietyzestarożyt-
negoEgiptu.Paluchprzymocowanonaskórzanej
opasceobejmującejprzodostopie,zesznurowadłem
zwłókna.MumięodkryłNerlich[4]wzachodnich
1.1
Tebachiokreślił,żepochodzionaz1065–740r.p.n.e.
Jeszczestarszajestinformacjaoposługiwaniusię
kulami,pochodzącaz2830r.p.n.e.Napłaskorzeźbie
zportaluegipskiegogrobowcaprzedstawionomęż-
czyznęporuszającegosięzapomocąkulipachowej.
Zumieszczonejtaminskrypcjiwiadomo,żejestto
przewodnikkarawanirozbójnikHirkouf(ryc.1.1).
Ryc.1.1.Płaskorzeźbazportaluegipskiegogrobowca.Rycinaz:EpsteinS.:Historyandthecrutch.
AnnalsofMedicalHistory,1937,9,304–313.
1