Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wstosunkudoprasy.Wiosną1843r.doprowadziłyonedozamknięcia
gazetyRheinischeZeitung,którejredaktoremnaczelnymbyłKarol
Marks,anastępniedojegodobrowolnejemigracjidoFrancji.Do1848
r.prawonadreńskiebyłojednakprzedmiotemnieustannychzmagań
międzymiejscowymliberalizmemamonarchiąpruską.
Napięciemiędzyspołeczeństwemobywatelskimapaństwem
stanowiłosednokontrowersjipublicznej.Podczasdługotrwałejpróby
siłmiędzyliberalizmemnadreńskimasamowładztwempruskim
RheinischeZeitungodgrywałarolęprotopartiipolitycznej
społeczeństwaobywatelskiego.Wtymkontekścieogłoszona
14stycznia1842r.pruskainstrukcjacenzorskaz24grudnia1841
r.stałasięważnymwydarzeniem.Markszareagowałniezwłocznie:
„Prawościgającezaprzekonanianiejestprawempaństwadla
obywateli,leczprawemjednejstronyprzeciwdrugiej”,pisał.„Azatem
niejestonoprawem,leczprzywilejem.”„Wspołeczeństwie,wktórym
jedenorganmienisięjedynym,wyłącznymposiadaczemrozumu
państwowegoimoralnościpaństwowej,rząd,któryzajmujepozycję
zasadniczoprzeciwstawnąnarodowiidlategouważaswój
antypaństwowysposóbmyśleniazapowszechny,normalnysposób
myślenia–nieczystesumienierządzącejkoteriiwynajdujeprawa
przeciwtendencji,prawazemsty.”2
W1842r.Markszostałredaktoremnaczelnymgazety.Jego
ówczesnakorespondencjazBrunoBaueremświadczyowadze,którą
przywiązywałdoprasyjakopraktycznejrealizacjiteoriigłoszonej
przezruchfilozoficzny.Wartykulez5maja1842r.przeciwstawił
ustawieocenzurzeprewencyjnej,która„posiadatylkoformęprawną”,
„ustawęprasową”,która„jestrzeczywistymprawem,bojest
pozytywnymbytemwolności”3.Wartykułachzestycznia1843
r.ponowniepodkreśliłścisłyzwiązekprasyzduchemludu
wkształtowaniuopiniiiprzestrzenipublicznej.Udzielającpoparcia
stanowiskukorespondentaznadMozeliwsprawienadreńskich
hodowcówwinorośli,stwierdziłponownie,że„korespondentprasowy,
wnajlepszejwierzeprzedstawiajączasłyszanygłosludu”,„możesię
uważaćtylkozadrobneogniwowzłożonymorganizmie,wktórym
swobodniewybierasobiejakąśfunkcję”.Zgodnieztąlogiką
postulowałanonimowośćartykułów(zresztąswojegowłasnegoteżnie
podpisałidługopojegośmierciEngelswahałsięzuwierzytelnieniem
autorstwategoartykułu),która„wynikazsamejistotyprasy”.
„Podawanienazwiskaodgradzałobyjedenartykułoddrugiegotak
wyraźnie,jakciałojednejosobyodgradzająoddrugiej,imijałobysię
