Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
CzęśćI.Jednostkowość
słuchowych”,anawetnjęzykiemsamychwrażeń(bezjakichkolwiek
pojęć)”(Kant1798/2005,s.51).Słuch,podobniezresztąjakwzrok,
stanowizmysłposiadającyistotnązdolnośćodczuwania(połączoną
zezdolnościąodbieraniawrażeńiuzyskiwaniazaichpośrednictwem
npojęciaprzedmiotówzewnętrznych”),jednakwKrytycewładzysądze-
nianiejestjużwcaledlaKantajasne,czydyspozycjętędeterminuje
samazmysłowość,czymożemyślenie:nZnaczyto,żeniemożnasta-
nowczopowiedzieć,czypewienkolorlubpewienton(dźwięk)jestje-
dynieprzyjemnymczuciem,czyteżjestjużsamwsobiepięknągrączuć
ijakotakiwiążesięzupodobaniemdoformywwydanymsądzieeste-
tycznym”(Kant1790/1986,s.258).TutajKantrozważaproblemmuzyki
jakongryprzyjemnychczuć”ijakonpięknejgryczuć”,odwołującsiędo
następującychargumentów:zjednejstrony,gdybybraćpoduwagęwy-
łączniezmysłoweoddziaływanie(odczuwaniedziałaniandrgańpowie-
trza”nanczęścinaszegociała”),tozndźwiękamiłączysiętylkoprzyjem-
ność,aniepięknośćichkompozycji”(Kant1790/1986,s.259).Zdrugiej
strony,gdybyuwzględniaćproporcjedrgańwmuzyce,którestanowią
omatematycznymwymiarzetejsztuki,toczuciasłuchowewywołująnie
tylkowrażeniazmysłowe,leczstanowiątakżenskuteksąduoformiewy-
stępującejwgrzewieluczuć”.Wzależnościodprzyjętejperspektywy,
będziesięmówiło,zdaniemKanta,omuzycejakosztuceprzyjemnejlub
nsztucewzupełnościpięknej”(Kant1790/1986,s.260).Jeślizatemogra-
niczymysądomuzycetylkodowymiaruzmysłowego,towówczasbę-
dziemywypowiadaćsięomuzycejakoogrzeprzyjemnychczuć.Ztaką
sytuacjąbędziemymiećdoczynienia,kiedyszybkośćdrgańpowietrza
przekroczyzdolnościpercepcyjneiuniemożliwiwydaniesądunopro-
porcjiwpodzialeczasu”wtrakciespostrzegania;wtedydziałaniemu-
zykiograniczysiędoodczuwaniadrgańwywierającychwpływnaciało,
cosprowadzidoświadczeniemuzycznedosamejtylkoprzyjemności.Je-
ślinatomiastweźmiemypoduwagęformę(kompozycję),którawmuzy-
ceustrukturowanajestpodługproporcjiliczbowych,wtedyuznamymu-
zykęzanpięknągręczuć(zapośrednictwemsłuchu)”(Kant1790/1986,
s.259).Cociekawe,zliteryomawianegofragmentu(§51)wynika,że
Kantskłaniasiękudrugiemuwariantowi,czyliuznaniumuzykizasztu-
kępiękną,cojednakowożpozostajewsprzecznościzprzytaczanymijuż
twierdzeniami,kwalifikującymimuzykędonpowabu”lubsprowadzają-
cymijądoźródłapozakulturowegonrozkoszowaniasię”.
Wspomniećmożna,dlajeszczewiększegoskomplikowaniasprawy,
onastępującymfragmenciezAntropologii...:
