Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12·Wprowadzenie
literackimfantastykiiuzyskujeautonomięwramachpolskiego
polaliterackiegowkontekściefunkcjonowaniapolskiegofandomu
itrwającejwnimwalkiodominacjępomiędzyreprezentantami
różnychtworzącychgośrodowisk.
Podkreślonaprzezemniewtytuleksiążkizmianastatusuisposobu
postrzeganiapolskiejfantasyijejautorówwrodzimympolukulturyjest
konsekwencjązaistniałychwPolscepo1989rokuprzemianpolitycznych,
ekonomicznych,społecznychicywilizacyjnych,atakżewzrastającejpresji
polaekonomicznegonapolekulturyoraznobilitacjikulturypopularnej.
Głównyminastępstwamitychczynnikówbyły:uzyskaniewolnegodostępu
doliteraturyobcojęzycznej(coznalazłoswojeodbiciewoferciewydaw-
niczej,poszerzeniuhoryzontuoczekiwańpolskichczytelnikówfantasy
ispektrumliterackichposzukiwańpolskichautorówfantasy,dyskursie
krytycznymiteoretycznoliterackim);uwolnienierynkuksiążkiipodpo-
rządkowaniegoprawompopytuipodaży;manifestowaniedemokratyza-
cjigustówliterackich;„wszystkożerność”elitintelektualnych
22
;zmiana
paradygmatufunkcjonowaniairecepcjikulturypopularnejorazmodelu
uczestnictwawkulturze,wefekcieczegoczytelnicystalisięaktywny-
miuczestnikamikomunikacjiliterackiej.Ujmowanazszerokiejperspek-
tywypolakulturyhistoriapolskiegopolaliterackiegofantasyjestzapisem
zmian,jakiezaszływprzestrzenipolskiejkulturypo1989roku,czyli:
1.ustąpieniakontrolirynkuwydawniczegoprzezinstytucjewładzy
narzeczwładzyrynku;
2.zanikuzróżnicowanychobiegówliterackichipowstaniaksiążko-
strady23;
22Z.Baumandiagnozujetęsytuacjęjednoznacznie:„[z]namieniemprzynależności
dokulturowejelityjestdziśmaksymalnatolerancjaiminimalnawybredność.
Snobizmemkulturalnymjestostentacyjnewyrzekaniesięsnobizmu.Zasadąwyż-
szościkulturowejjestwszystkożerność”;tegoż,Kulturawpłynnejnowoczesności,
NarodowyInstytutAudiowizualny,AgoraSA,Warszawa2011,s.28.
23Książkostrada-szlaki„szybkiegoprzenoszeniainformacjioksiążceiksiążki
samej”;terminstworzonyprzezP
.Czaplińskiego;tegoż,Powrótcentrali.Literatura
wnowejrzeczywistości,WydawnictwoLiterackie,Kraków2007,s.26;zob.też:
M.Rychlewski,Książkajakotowar,książkajakoznak.Studiazsocjologiiliteratury,
WNKatedra,Gdańsk2013,s.55-60.
