Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
AnnaWróbel
wefekciemamydoczynieniazjednoznacznieokreślonym,itozwielokrotnionym,
wpływemzmiancenproduktównakształtowaniesięcenczynnikówwytwór-
czych,azatemteżdochodówichwłaścicieli
25
.TeorematStolperaiSamuelsona
bazujenateoriiobfitościzasobów,wzwiązkuztymtorelatywnaobfitośćlub
rzadkośćdanegoczynnikaprodukcjiorazzwiązanaztymspecjalizacjawhandlu
zagranicznymdecydująodochodachosiąganychprzezwłaścicielizasobów.Wtym
ujęciukorzyścizhandlumiędzynarodowegoodnosząwłaścicieleczynnikarela-
tywnieobfitego.Zkoleiwłaścicieleczynnikarzadkiegoponosząstratywzwiązku
zimportemdóbr,którewsposóbintensywnywykorzystująrelatywniemniej
obfitywdanejgospodarceczynnikwytwórczy.Konsekwencjątakiegopodziału
korzyścizwymianymiędzynarodowejsąpoglądywłaścicielitychczynnikówna
handel.StolperiSamuelsonwskazująbowiem,iżwłaścicieleczynnikaobfitegosą
zwolennikamiwolnegohandlu.Zkoleiwłaścicieleczynnikarzadkiego,wzwiązku
zezmniejszeniemsięichrealnychdochodówwwynikuwymianymiędzynarodo-
wej,będązwolennikamiwolnegohandlu
26
.
25J.Misala,Współczesneteoriewymianymiędzynarodowejizagranicznejpolitykiekonomicznej,
SGH,Warszawa2003,s.62.Zob.W.F
.Stolper,P
.A.Samuelson,ProtectionandRealWages,
DReviewofEconomicStudies”1941,Vol.9,s.58-73.
26Możnapodaćwieleprzykładówwewnętrznychkonfliktówdotyczącychhandlu,które
sązgodneztymprostymschematem.WWielkiejBrytaniiwdyskusjidotyczącejzasadno-
ściutrzymaniawprowadzonychw1815r.restrykcyjnychustawzbożowychwystąpiłostry
konfliktpomiędzyklasąprzemysłowąigrupąwielkichwłaścicieliziemskich.Cipierwsibyli
zwolennikamizniesieniacełnaimportowanążywność.Angielskaklasaprzemysłowabyła
bowiemzainteresowanaimportemtanichsurowcówiżywności.Cenyzbożaokreślałycenę
chleba,atapoziompłacikosztyrobocizny.Wtensposóbimporttańszychsurowcówiżyw-
nościobniżałkosztyrobociznyipowiększałstopęzysku.Postulatzniesieniacełzbożowych
wspieraliteoretycznieprzedstawicieleekonomiiklasycznej:DavidRicardo,JamesMill,John
S.Mill.Właścicielemajątkówziemskichbylinatomiastzainteresowaniutrzymaniemwysokich
cenzbóż,którezapewniałyimwyższyczynszdzierżawny.Działaniatejgrupyteoretycznie
wspierałThomasR.Malthus,któryuzasadniałutrzymaniewysokichcełzbożowychwAnglii
doświadczeniemzokresuDblokadykontynentalnej”AngliiprzezFrancjęNapoleonaI.Natym
przykładzieMalthusdowodziłkoniecznościutrzymaniasamowystarczalnościżywnościowej.
Różnicepoglądówposzczególnychgrupwłaścicieliczynnikówprodukcjiznalazłyodzwiercie-
dlenienietylkowdebacienaukowejwśródekonomistów,alerównieżwdyskusjipublicznej
wparlamenciebrytyjskimmiędzystronnictwamiwigów,reprezentującychinteresyrodzącej
sięklasyprzemysłowców,akonserwatywnymitorysami.Ostatecznieustawyzbożowe,jak
jużwcześniejwspomniano,zostałyzniesionew1846r.,gdyklasaprzemysłowaiśrednia
zyskałyprzewagęwparlamencie.Wtensposóbzapoczątkowanazostałaepokawolnohan-
dlowawWielkiejBrytanii.J.Sołdaczuk,J.Misala,Historiahandlumiędzynarodowego,PWE,
Warszawa2001,s.69-70.
WAustralii,relatywniebardziejwyposażonejwzasobyzieminiżpracy,walkapodczas
pierwszychwyborówkrajowychw1901r.rozegrałasięmiędzypartiąWolnegoHandlu(Free
Trade),reprezentującągłówniewyborcówzterenówwiejskich,aPartiąProtekcjonistyczną
(ProtectionistParty),popieranąprzeważnieprzezzamieszkałychwmiastachposiadaczypracy
ikapitału.ZkoleiwEuropieiStanachZjednoczonychpocząwszyodlat60.XXw.związki
zawodowepodejmujądziałanianarzeczochronymiejscpracywsektorachpracochłonnych,
zagrożonychprzezzagranicznąkonkurencję.M.J.Hiscox,Krajoweźródłazagranicznejpolityki
