Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Edukacjaliterackaikulturowa
jązapodmiotrozumny,świadomy,wolnyiodpowiedzialny,nadrzędnywo-
becwszystkichwartościiniepodlegającyjakiejkolwiekreifikacji
12
.Reprezen-
tującypersonalizmEmmanuelMounierwyjaśniał,iżniemożnaoczekiwać,
n[…]żepunktemwyjściapersonalizmubędziedefinicjaosoby.Definiowaniu
podlegająjednaktylkoprzedmiotyzewnętrznewstosunkudoczłowieka,ta-
kie,któremożnaczynićprzedmiotemobserwacji”
13
.Dodawałprzytym,że:
nOsobaistniejetylko,zwracającsiękudrugiemuczłowiekowi,tylkoprzez
drugiegoczłowiekamożepoznaćsiebie,tylkowdrugimczłowiekumożesie-
bieodnaleźć”
14
.Tymsamymkierowałnasząuwagęnafilozofięspotkaniaidia-
logu
15
.
Zkoleidoktrynadruga(MartinHeidegger,Jean-PaulSartre,GabrielMar-
cel)uczyniłaswoimprzedmiotemegzystencjęczłowiekażyjącegoidziałają-
cegowotaczającejgookreślonejrzeczywistości.Pesymistycznespojrzeniena
jegokondycjęzostałowyrażonepoprzezkonstatacje:
1absurdalnościistnienia,
1nicości1otwierającejizamykającejludzkąegzystencję,awięcoznaczają-
cejbrakprzeszłościiprzyszłości,
1zagrożeńzestronyświatainieuchronnościśmierci1wywołującychtrwo-
gę,
1skazanianawolnośćiodpowiedzialnośćzawybory,niewspieraneżadnymi
wskazówkami(braketykiiBoga),dokonywanymijedyniezgodniezzasa-
damietykiwłasnej,
1samotności,alienacji,przypadkowości.
Człowiekmazatemjedyniemożliwośćstawaniasięistotąrozumnąpoprzez
swobodnedziałanieinadawaniesensuswojemużyciu,heroicznewychodzenie
pozasamegosiebieiocenęwłasnegoistnienia.
Wypadawięczadaćpytanie:Czywobecrozwijającejsięciąglefilozofii
współczesnejjesteśmybliżsiodpowiedzinapytanie:Kimjestczłowiek?,jeśli,
przystosowującsiędoewoluującejniesłychanieszybkorzeczywistości,podob-
niejakonapodlegaciągłymprzeobrażeniom,coczynizeńistotędynamiczną?
16
12
Zob.W.Furmanek:Człowiek1człowieczeństwo1wychowanie.(Wybraneproblemy
pedagogikipersonalistycznej).Rzeszów1995,s.15122.
13
E.Mounier:Personalizmaindywidualizm.W:B.Markiewicz:Filozofiadlaszkoły…,
s.438.
14
Ibidem,s.440.
15
Reprezentantamifilozofiidialogubyli:EmmanuelLévinasiJózefTischner,któryoprze-
strzeniobcowaniazdrugimpisał:nUpoczątkówpochodzeniaświadomości»ja«leżyobecność
»ty«,abyćmożenawetobecnośćogólniejszego»my«.Dopierowdialogu,wsporze,wopozycji,
atakżewdążeniudonowejwspólnotytworzysięświadomośćmojegojajakoistotysamoistnej,
odrębnejoddrugiego.Wiem,żejajestem,bowiem,żedrugijest”(J.Tischner:Oczłowieku.
Wybórpismfilozoficznych.Wybórioprac.A.Bobko.Wrocław2004,s.3111312).
16
Zob.W.Cichoń:Wartości1człowiek1wychowanie.Zarysproblematykiaksjologiczno-
-wychowawczej.Kraków1996,s.89191.
