Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MałgorzataWójcik-Dudek:Inkaust.Holokaust.Trudnalekcjapisania…
9
JakiewięcmiejscewtopiceHolokaustuzajmujepisanie
2
?Iczywogólejest
możliwe,jeślidoZagładynależynie-język
3
?Fundamentaliścinieprzedstawial-
nościHolokaustu,naczelezEliemWieselem,długobronilitegotrudnegotema-
tuprzedpróbamiliterackiegonuwątkowienia”
4
,przekonując,że
Wnastępnympokoleniunadalmożnaitrzebabędziepowiedzieć:nieist-
niejeiniemożeistniećnictakiegojakliteraturaHolokaustu.Samopojęcie
jestwewnętrzniesprzeczne.[…]Samapróbanapisaniatakiejpowieścijest
bluźnierstwem
5
.
PodobnepodejścieprezentowałHenrykGrynberg,któryzarezerwowałdla
Zagładynowepojęciezpograniczaetykiiestetyki.WedługautoraŻydowskiej
wojny,literaturaHolokaustupowinnaprzyswoićsobienprawdęnieartystycz-
ną”
6
.Pojakimśczasiepoglądtenzostałniecozmodyfikowany,apisarzdostrzegł
koniecznośćoszczędnegostosowanialiterackichśrodkówwyrazu
7
.
Pisanie,októrymwcześniejbyłamowa,wiążesięzpróbąprzedstawiania
holokaustowejrzeczywistości,znalezieniadlaniejstosownejjęzykowejrepre-
zentacji.Natomiastto,cowydajesięszczególnieinteresującedlaoglądunuwąt-
kownienia”Zagłady,dotyczysamegotoposupisaniawłączonegowliterackie
imaginariumHolokaustu.
Oczywistywydajesięfakt,żewliteraturzedladziecipopularniejszyniż
pisaniejestmotywczytania.Powodówtakiegostanurzeczyjestconajmniej
kilka.Popierwsze,wiekbohatera.Jeślijestnimmałedziecko,towydajesię,że
sztukapisaniastanowidlaniegowiększątrudnośćniżczytanie.Podrugie,czy-
taniemożezostaćniejakonwymienione”nanarracjeopowiadaneprzezrodzica
lubopiekuna.Podwzględemfabularnymodgrywająonerolępodobnąjakczy-
tanie1zawieszająnamomentwojennąrzeczywistość,apodwzględemsym-
bolicznym1działająterapeutycznie.Potrzecie,aniczytanie,aniopowiadanie
niewymagajądodatkowegonakładunpracy”.Otóżenergiazczytanejlubsłu-
2
NiesłychanieinteresującymtoposemzwiązanymzHolokaustemsąksiążkaiczytanie.Pró-
bęjegoopisaniapodjęłamwartykuleDzieciiksiążkiwBiblioteceShoah,którywszedłwskład
publikacji(Przed)szkolnespotkaniazlekturą.
3
OkreślenieMariiJanion.Zob.M.Janion:Niewiem.W:Eadem:Żyjąctracimyżycie.
Niepokojącetematyegzystencji.Warszawa2001,s.397.
4
Terminnuwątkownie”zapożyczyłamodDavidaG.Roskiesa.Zob.D.G.Roskies:Czym
jestliteraturaHolokaustu?.Przeł.M.Adamczyk-Grabowska.W:ReprezentacjeHolokaustu.
Red.J.Jarniewicz,M.Szuster.Kraków1Warszawa2014,s.29.
5
A.Rosenfeld:Podwójnaśmierć.RozważaniaoliteraturzeHolocaustu.Przeł.B.Kraw-
cowicz.Warszawa2003,s.28.
6
H.Grynberg:Holocaustwliteraturzepolskiej.W:Idem:Prawdanieartystyczna.War-
szawa1994,s.160.
7
Zob.H.Grynberg:Szkołaopowiadania.W:Lekcjapisania.Red.M.Sznajderman.
Wołowiec1998,s.73.
