Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wpływdługoterminowegouwięzienia
45
dojegoprzyczyn,interpretacjiiczęstotliwościwystępowania.Wroku1980
AmericanPsychiatricAssociation(1980;za:Wormith1995:55)zaklasyfi-
kowałosyndromGanserajakoniezbytpoważnezaburzeniazsymptomami
psychicznymi,przejawiającymisiętym,żejednostkaprzyjmujerolępacjenta,
częstoświadomeprezentującobjawypsychotyczne.
Mitefektuprizonizacji?
Winowajcąodpowiedzialnymzatedziałającedestrukcyjnieefektyma
oczywiściebyć—jakpiszezprzekąsemWormith—samowięzienie,Din-
stytucjatotalna”,opisanaprzezErvingaGoffmana(1961)jakospołecznahy-
bryda,Dczęściowospołecznośćmieszkalna,częściowoorganizacjaformalna”.
WedługGoffmanawięzieniejestzakłademprzymusowegoprzekształcania
osobowości,swoiścieeksperymentujenanaturzeludzkiej,zwyklebrutalnie,
abywykazać,comożnauczynićzludzkimDJa”(Goffman1987:7).Inniwidzą
totalnycharakterwięzieniaraczejwbarierachfizycznychstojącychnadrodze
kontaktówzeświatemzewnętrznym:wysokiemury,zamkniętedrzwi,zasieki
zdrutukolczastegoczystromebrzegiiwoda.Wszystkieteczynniki,opi-
sująceszerokiwachlarznieuniknionychdestrukcyjnychwpływówwięzienia,
mogąbyćokreślone—zdaniemWormitha—jakoDmitefektuprizonizacji”.
Wrzeczywistościbowiem,jakutrzymujeautor,przemożnyiobezwładniają-
cywpływ,którybyłbypoważnyipowszechny,możewystępowaćrzadko,jeśli
występujewogóle(Wormith1995:55).
ZdaniemNigelaWalkera(1995:99)skutkidługoterminowegopozba-
wieniawolnościbędącewpolunajwiększegozainteresowaniabadaczynależą
raczejdodomenyzainteresowaniapsychologówniżpsychiatrów.Jakkolwiek
byjednakbyło,oweskutkisądzisiajprzedstawianezprzesadą.Wszystko
tozasprawąGoffmanawłaśnieijegomającejsilnywpływksiążkiAsylums
(1961;wyd.pol.Instytucjetotalne,2011),którazwróciłanieodzownąuwa-
gęnanaturęinstytucjitotalnychisposobów,wjakiewięźniowieadaptująsię
dopanującychwnichwarunków.Niestety,Goffman,zdaniemWalkera,ma
naswoimsumieniuDżonglerkęliteraturą”natematszpitalipsychiatrycznych,
więzień,obozówkoncentracyjnych,koszarwojskowych,klasztorów,anawet
szkółpublicznychiprzypisujeimwszystkimstosowaniepraktykDzawstydza-
jących”,argumentując:Dsytuacje,wktórychJajednostkijestpoddaneproce-
sowi«zawstydzania»,sąwłaściwiecodziennościąwinstytucjachtotalnych”
(Goffman1961:14;za:Walker1995:99).JamesBontaiPaulGendreau
(1995:76)przypominają,żeGoffmanniezbierałswoichdanychwwięzie-
niach.Jegokonkluzjebazująnaprzeglądzieliteraturywięziennej,połączonej
zwynikamiobserwacjidokonanychwinnychinstytucjachtotalnych.Ponadto
autorzycizwracająuwagę,żeprzywołanejużtutajwcześniejbadaniaJessiki
Mitford(1973)orazStanleyaCohenaiLaurieTaylor(1972;szerzejotym
studiumzachwilę),rozwodzącesięszerokonatematniemalcałkowitegoza-
nikuczłowieczeństwawwięzieniach,niedostarczyłyżadnychempirycznych
