Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iskurcznaczyniaograniczającywypływkrwiorazbezpośrednieprzy-
leganiepłytekdoodsłoniętegokolagenu.Wobrębienaczyńwłosowa-
tych,wktórychdziałająsiłyodużymmoduleścinania,azbudowanych
tylkozendoteliumiotaczającejblaszkipodstawnejzperycytamiowła-
ściwościachkurczliwych,nieobserwujemyklasycznegoskurczuna-
czyniainiedochodzipojegouszkodzeniudoodsłanianiakolagenu.Za
przyleganiepłytekkrwidomiejscauszkodzeniaodpowiedzialnyjest
syntetyzowanybezpośredniowkomórkachendoteliumczynnikvon
Willebranda(vonWillebrandfactor-vWF).
Wyróżniamytrzytypynaczyńwłosowatych:ościanieciągłej,
okienkowejizatokoweościanienieciągłej.Pierwszetonajpowszech-
niejszytyp,oselektywnejprzepuszczalnościkontrolowanejprzez
ciągłąwarstwękomórekśródbłonka.Naczyniaościanieokienkowej,
wktórychkomórkiśródbłonkamająbardzoniewielkieotworki(fe-
nestracje),występująwnarządach,gdziewymianamiędzytkankami
akrwiąjestszczególnieintensywna(kosmkijelitowe,nerka,gruczo-
łydokrewne).Włośniczkiokienkowecharakteryzujedużaprzepusz-
czalnośćdlasubstancjiwysokocząsteczkowych.Naczyniawłosowate
zatokoweościanienieciągłejmająwiększąśrednicę,charakteryzują
sięalbodużymiotworamiwkomórkachśródbłonka,alboszerokimi
szczelinamipomiędzytymikomórkami.Blaszkapodstawnamożebyć
nieciągłalubnieobecna.Naczyniatepozwalająnaswobodneprzecho-
dzenieprzezichścianęwszystkichsubstancji,atakżekomórek;wystę-
pująwwątrobie,śledzionieiszpikukrwiotwórczym.
Niezależnieodśrednicyitypuhistologicznegonaczyń,endote-
lium-najbardziejwewnętrznyelementścianynaczyniowej-zbudo-
wanyjestzpojedynczejwarstwykomórek.Prawidłowyśródbłonek,
ozachowanejciągłościcechujesięujemnymładunkiemelektrycznym,
ajegokomórkiodpychajądownętrzanaczyniaujemnienaładowane
elementykomórkowe,wtympłytkikrwi.Endoteliumzuwaginafunk-
cjepara-iautokrynneodgrywakluczowąrolęwprocesieodpowiedzi
hemostatycznejkażdegonaczynia.Elementemwazomotorycznejodpo-
wiedzijestwydzielanyprzezkomórkiśródbłonkatlenekazotu(NO).
Uwalnianyzkomórek,wodpowiedzinasiłyścinające,działającena
ścianęnaczynia,którepowstająwprocesieprzepływukrwi,powoduje
wazodylatację,alejednocześnieograniczaadhezjęiagregacjępłytek.
Endotelinapowstającazeswojegoprekursora(pre-pro-endoteliny),
wpływającnaswoistyreceptorETA,działaprzeciwstawnie.Strategicznym
elementemodpowiedziśródbłonkanaczyniowego,zwłaszczawobrębie
naczyńwłosowatych,wprocesiehemostazyjestwspomnianyvWF,gro-
madzonywobrębiekomórkiwciałkachWeibela-Palade’a,awydzielanypo
jejstymulacjiprzezmediatorykrzepnięcia,doktórychzaliczamytrombinę
2
Fizjologiahemostazy
