Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KrzysztofGerc
leczzapytaneocośwsytuacjidlasiebiebezpiecznejlubneutralnejspołecz-
nieodpowiadają,dysponującwiedzą,którejsiędydaktycyniespodziewali.
Charakteryzującdiagnozękliniczną,wartorównieżprzywołaćkoncepcje
opisująceteorięumysłuwkonwencjimodularnej,traktującejjąjakozłożony
procespoznawczy,uzależnionyodfunkcjonalnościorazinterakcjiprocesów
poznawczychokreślanychjakopierwotnelubpodstawowe(Pluta,2012).
Dotyczytonp.sprawnościosobydoprzetwarzaniainformacjiocharakterze
społecznymiwiążesięzezdolnościądodzieleniapolauwagi(identyfikacji
twarzy,śledzeniakierunkupatrzenia,rozpoznawaniaemocji,różnicowania
prozodiiczykompetencjiwzakresierozpoznawaniaintencjiinnychosób
orazcelówpodejmowanejprzeznichaktywności(Stone,Gerrans,2006).
Deficytwzakresiekażdegozwymienionychprocesówmożestanowić
ospełnieniujednegozeznanychpowszechniekryteriówzaburzeńzespek-
trumautyzmu.Wprocesietworzeniateoriiumysłubiorąrównieżudział
złożoneprocesypoznawcze,którychfunkcjonalnośćmożnaocenićwtrakcie
diagnozyklinicznej.Należądonich:koncentracjauwagi,funkcjejęzykowe,
kontrolawykonawcza(Saxeiin.,2006).
Diagnozaklinicznapozwalascharakteryzowaćzakresorazgłębokośćza-
burzeńpoznawczychniższegoiwyższegorzędu(odpowiedzialnychm.in.za
realizacjęprzezautykówzadańoróżnympoziomietrudnościwkontekście
ichaktywnościswobodnejorazmodyfikowanejeksperymentalnie,ważnych
waspekciezachowaniasięwnieznanejwcześniejsytuacji),adziękitemu
umożliwiaprzyjęcieadekwatnejstrategiiterapeutycznej.
Oddiagnostyoczekujesięwłaściwegozaplanowaniabadaniaorazjego
kontekstuwtakisposób,abycharakterystykafunkcjonalnauwzględniała
wszystkieprocesy,któresązasobemosobyzautyzmem,orazte,któresta-
nowiądlaniejobszardeficytowy–obszardorozwoju.
Istotnymaspektemdiagnozyklinicznejjestpodjęciepróbyogólnegoosza-
cowaniasprawnościpoznawczejosobyzASD.Głębokiedeficytypoznawcze
bywająistotnąprzeszkodąwrealizacjitegozadania,choćbyzewzględuna
fakt,iżuautykówstwierdzasię–zwłaszczawkontekściespołecznym–ob-
niżonekompetencjewzakresieposługiwaniasięmową,przyogólniewyż-
szejsprawnościprzetwarzaniadanychabstrakcyjnych.Dlategoteżocena
sprawnościpoznawczejosobyzautyzmempowinnauwzględniaćmożliwość
zastosowaniametodwykonawczych(stosowanychzgodniezestandardami
ichinstrukcji)oraz–zuwaginaproblemykomunikacyjneiinnedeficyty
właściweASD–próbklinicznych.
Poprzezzastosowaniepróbklinicznychdiagnostamożezaobserwować,
wjakisposóbosobazautyzmemposzukujeidochodzidorozwiązaniaza-
dania;wjakisposóbreagujenamotywację(zachętę)dojegokontynuacji
20
