Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
Cozaburzeniamózgumogąpowiedziećonassamych
Największymwyzwaniemstojącymprzednaukąjestzrozumienie,wjakisposób
tajemniceludzkiejnatury–odbijającesięwnaszymjednostkowymdoświadczaniu
świata–wyłaniająsięzfizycznejmateriimózgu.Jakzszyfrowanychsygnałów
posyłanychprzezmiliardykomóreknerwowychwmózgurodzisięświadomość,miłość,
język,sztuka?Wjakisposóbtabajecznieskomplikowanasiećpowiązaństanowi
podstawęnaszegopoczuciatożsamości,naszegoja,którerozwijasięprzezcałeżycie,
ajednakpozostajeznamienniestałewpotokużyciowychdoświadczeń?Tetajemnice
jaźnifrapowałyfilozofówwewszystkichpokoleniach.
Jednymzpodejśćdotegozagadnieniajestprzeformułowaniepytania:codziejesię
znaszympoczuciemsiebie,gdymózgobarczonyuszkodzeniemalbochorobąnie
funkcjonujepoprawnie?Wynikającaztegofragmentacjalubutratapoczuciasiebiebyła
opisywanaprzezdawnychmedykówiopłakiwanaprzezpoetów.Wbliższychnam
czasachbadaczemózguanalizowali,wjakisposóbnasze„ja”rozpadasię,gdymózg
zostajezaatakowany.SłynnymprzykłademjestPhineasGage,dziewiętnastowieczny
robotnikkolejowy,któregoosobowośćuległadrastycznejzmianiepotym,jakżelazny
prętprzeszyłczołowączęśćjegomózgu.Ludzie,którzyznaligoprzedtymurazem,
mówilipoprostu:„DawnegoGage’ajużniema”.
Przyjęcietegopodejściaimplikujeistnienie„prawidłowego”zestawuzachowań
zarównodlajednostki,jakiludziwogólności.Granicaoddzielającato,co„normalne”,
od„nienormalnego”byłanaprzestrzeniwiekówróżniekreślonaprzezposzczególne
społeczności.Ludzieodmiennipodwzględempsychicznymbyliniekiedypostrzegani
jako„uświęceni”lubobdarzeni„boskimdarem”,częściejjednakjako„zboczeni”lub
„opętani”,coskutkowałopoddawaniuichskrajnymokrucieństwomistygmatyzacji.
Nowoczesnapsychiatriapodjęłasięopisaniaiskatalogowaniazaburzeńpsychicznych,
jednakmigracjeróżnychzachowańraznatę,raznatamtąstronęgranicyoddzielającej
normęodpatologiiświadcząotym,żeliniatajestniejasnaizmienna.
Owarozpiętośćzachowań,oduznawanychzaprawidłowedouznawanych
zanieprawidłowe,wynikazindywidualnegozróżnicowanianaszychmózgów.
Wszystkiepodejmowaneprzeznasczynności,wszystkieuczuciaimyśli,którestanowią
onaszejsubiektywnejodrębności,powstająwnaszychmózgach.Kiedypróbujesz
brzoskwinię,podejmujesztrudnądecyzję,wpadaszwmelancholięalbodoznajeszfali
radosnegouniesienianawidokdziełasztuki–wpełnipolegasznabiologicznej
maszyneriiswegomózgu.Toonsprawia,żejesteśmysobą.
Prawdopodobniemaszprzekonanie,żedoświadczaszświatatakim,jakijest–czyli
żebrzoskwinia,którąwidzisz,wąchaszismakujesz,jestdokładnietaka,jak
jąpostrzegasz.Ufamy,żezmysłydostarczająnamadekwatnychinformacji,takaby
naszeposzczególnespostrzeżeniaiczynybyłyosadzonewobiektywnejrzeczywistości.
Aletylkoczęściowojesttoprawda.Zmysłydostarczająnaminformacjipotrzebnych
dodziałania,nieprzedstawiająjednakmózgowiobiektywnejrzeczywistości.Zamiast
tegodająmuinformacjepotrzebnedoskonstruowaniarzeczywistości.
