Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wohnen,jestnwolność”;tam,gdziejestnprzestrzeń”(alboprzestworza!),jest
dasFreie.
Jednakwróćmydonadmienionegopowtórzenia,któredotyczyfortu,tak
abyśmywnimrozpoznalinietylkozagrodę,aleimost.Fortwangielskim,
tonstrongbuilding,thatsoldiersusetodefendaplace”.Widzimywtym
słowie,żeznaczenietobliskiejestmyśleniuozagrodzie,októrejtakpięk-
niepisałHeidegger.Alejęzykangielskieksponujerozumieniezachowawcze.
Proszęjednaktegostwierdzenianiewartościować,bozachowywaniejest
rozumianeprzedewszystkimjakopowinnośćkulturowa,oczympiszeHe-
idegger44.
Ciekawewydajesięjednakniemieckiepowtórzeniesłowafort,którejest
przecieżformantem(niekoniecznierzeczownikiem)dodawanymdotakich
słówjakdasFortschritt(postęp),dieFortsetzung(kontynuacja,ciągdalszy).
Zaśprzyrostekforttłumaczysięjako:nnichtmehrlaengeraneinemOrt
[anwesend],weg”.Czyli,najkrócej,nniebyćobecnymdłużejwjednym
miejscu”,coprzynositymsposobemnkrokpozakonkretnemiejsce,wy-
kroczenie,wyruszeniewdrogę,Fortschritt–czylipolskipostęp”.Jestwielce
zastanawiające,jakzachowawczeznaczenieangielskiezamieniasięwdyna-
miczne,npostępowe”znaczenieniemieckie,sugerująceruch,wyjście(poza
ogrodzenie),przekroczeniebezpiecznegobrzegu,i–abyówkrokwnie-
znane,ponadchaosemwódwykonać,jakniemieckiformantfortsugeruje
–natychmiastbudujekluczowesłowowywodu:dasGeviert(czworokąt)ro-
zumianejakomost(lubzagrodafortu).Jednaknajważniejszejest,żedopiero
uświadomieniesobierelacyjnościobuznaczeń,ichwzajemneodniesienie
jestpodstawądomyśleniairozumienia.Dopieroichwzajemna,międzykul-
turowakomunikacjabudowaćmożedrogę(aleteżmost,zagrodęifort)ku
pełniznaczeń.Pozostajemitylkoubolewać,żenieznamjeszczewielujęzy-
ków(szczególnieromańskich),abydokładaćkolejnekamieniewtejdrodze
kumiędzykulturowemumyśleniuibudowaćkolejnemosty.
Cośjednakmożnabyzowegofortuwydobyć,amądrośćłacinynapew-
nobędziepomocna.Otóżnietrudnozauważyć,żenfort”–takżewjęzyku
polskim–przedewszystkimwkontekściefizjologiimówienia(potemtwo-
rzysiępodobieństwoznaczeniowe)bliskijestsłowunport”.Aprzecieżporty
iportowemiastasąmostami,którychprzedłużeniemsąstatki,znichwy-
pływającelubdonichsiękierujące.Dwamiastaportowesąjakdwabrzegi,
44
nTozachowywaniejestpodstawowymrysemzamieszkiwania”.M.Heidegger,
Budowaćł,s.321.
29
