Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZARYSDZIEJÓWGOSPODARCZYCHŚWIATA
ramiczny,mianowicieprodukcjęcegły.Naoburzekachutrzymywalipotężne
floty,mająckontakthandlowyzIndiami,EgiptemiFenicją.Babilończycyzaś
wprowadzajądogospodarstwaświatowegosystemmiariwag.onitowpro-
wadziliukładliczbdwunastkowy,nanimoparlipodziałroku,podziałdnia
nagodziny,godzinnaminutyitd.Na3000latprzedChrystusemposługiwali
sięprzywymianietowarowejkruszcamiszlachetnymi.oniwreszcieustalili
zasadniczystosunekwartościsrebradozłotabiałegoidozłotaczystegojak
1:10:13½.Natabliczkachzapisanychpismemklinowymzachowałysiędoku-
mentyświadcząceowielkimrozwojubankowościorazprawahandlowego,
któreustalałościsłezasadydlakontraktówkupna,najmu,pożyczekiinnych
czynnościbankowychikupieckich.
Alenajsilniejszyinstynktpaństwowyprzejawiłospołeczeństwoperskie.ok.
550r.przedChrystusemCyrus,założycielpaństwaperskiego,zjednoczyłcałą
AzjęMniejszą.Byłotopierwszewielkiepaństwo,założoneizorganizowane
przezgrupęetniczną,zwanąwspółcześnieindoeuropejską.Rozrastającesię
terytorialniepaństwopoddałgłębokiejreorganizacjipolitycznejiekonomicz-
nejDariuszIWielki.Państwotozostałopodzielonena20prowincji,zwanych
satrapiami.Równocześniezorganizowanoporazpierwszynaświeciekataster
gruntowyinanimopartowymiarypodatkowe.SamiPersowie-jakonaród
panów-niepłaciliżadnychdaninpublicznych.Indienatomiastpłaciły360
talentówwzłocierocznie;dodaninobowiązanebyłyEgipt,Armenia,Media,
ałącznawartośćdochodówskarbowychroczniewynosiłaok.760milionów
złotychwwartościnabywczejprzedwojennej.Prowadzonoteżwcaleznaczne
robotypubliczne.ZSuzydoSardeswybudowanowielki,królewskigościniec
bity.Stworzonocentralnyskarbiecpaństwowy;uruchomiono-wyłączniedla
celówpaństwowych-służbępocztowąwwieluokręgachpaństwa.
Motywytychwysiłkóworganizacyjnychigospodarczychbyłyjednakwda-
nymwypadkuzupełnieróżneodEgiptuiFenicji.Egipcjanieszukalidobro-
bytudlaskierowaniawysiłkówżyciowychwstronęnauki,wiedzy,sztuki.
Fenicjanierozpełzlisiępocałymówczesnymświeciewposzukiwaniuzarobku
idobrobytu.Byłongłównymcelemichżycia.Asyryjczycy,awwielokrotnie
wyższymstopniuPersowie,szukalinietylkowciążnowejprzestrzeniżyciowej,
aleidominowanianadinnyminarodami,jednorazowejwhistoriisławyzwy-
cięstwnapoluwalki.Byliurodzonymiagresoramiiżadnaniedolaludzkanie
byładlanichhamulcemwrealizacjiichpaństwowejinarodowejracjistanu.
Pragnęlimiećcałenarodywniewoli,wsłużbiedlawłasnejideipaństwowej.
HasłemAsyryjczykówwstosunkudopodbitychludówbyło-jakmówije-
denzhistoryków(drRichardMayr)-nłupiestwoiniekończącysięrabunek,
52
