Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Nagórko,Zarysgramatykipolskiej,Warszawa2007
ISBN978-83-01-15390-8,©byWNPWN1998
14
Wprowadzenie
jednostkistrukturyzwanejrodzinąnapodstawieról,funkcji,jakiewtejrodzinie
pełnią:np.matkazajmujesiękuchnią;ojcieczaopatrujerodzinęwdobra;ponadto
ojciecimatkawychowująswojedzieci(pozostajemyprzytradycyjnymmodelu
rodziny,ale,rzeczjasna,rolerodzicielskiemożnateżzdefiniowaćinaczej).
Diachroniczniezaśmatkatota,któraurodziła;dzieckotojednostkagenetycznie
późniejszaodrodzicówitp.Obrazsynchronicznyiliniadiachronicznaniemuszą
sięprzytympokrywać:możnabyćsynchroniczniematką,pełnićjejrolę,niebędąc
,tą,któraurodziła,.
Analogiczniewjęzykumożemyzajmowaćsięopisemdźwiękuś(wortografii
polskiej:żalborz)niezależnieodtego,czyjesttopierwotneśczypochodzące
zewolucjimiękkiegor,.Ślademtejdawnejróżnicypozostałajużtylkopisownia,
wwymowiemamydoczynieniazjednymdźwiękiem.Wchodzionwopozycje
zpozostałymidźwiękamiwspółczesnejpolszczyzny,coodróżniagoodż(ś–ż),
z(ś–z),ź(ś–ź)itp.Siećtychopozycji,októrychbędziemymówićszczegółowo
wrozdz.II(Fonetykaifonologia),wyznaczanamdźwiękś.
Abynaszaanalizaniepozostałaczystymopisem,musimyteżsobieod-
powiedziećnapytanie,jakiefunkcjespełniawyodrębnionaprzeznasjęzykowa
cegiełkawkomunikacji.Czywszystkiejejcechydźwiękowesąrównieważne?
Nieprzypadkowonasunęłonamsięokreślenie„cegiełka”.Językowysystem
komunikacjitobudowlabardzozłożona,wielopiętrowa.Takjakrodzinaskładająca
sięzrodzicówidzieciwchodzinastępniewwiększestruktury:klan,ród,
szczep,plemięlubnaród,takidźwiękijęzykaistniejąwpostacicorazbardziej
złożonychkompleksów:morfemów,wyrazów,fraz,zdań.Będzieonichmowa
wtejksiążce.
Tekompleksysąobdarzoneznaczeniem.Mówimy:językjestsystemem
znaków,awięcjednostekznaczących.Znakowadefinicjajęzykaokazałasię
ważnązdobycząstrukturalizmu.Powstałanawetosobnanaukaoznakach–se-
miotyka.
Przedmiotsemiotykiznacznieprzytymwykraczapozajęzykoznawstwo,tak
jakipojęcieznakunieograniczasiędojęzyka.Znakowycharaktermacała
kultura,przezktórąrozumiemynietylkowytworyduchaludzkiego,zgromadzone
wbibliotekach,galeriach,filmotekach,utrwalonewzapisachnutowychina
płytachkompaktowych.Takpojmowanakulturamacharakterprzedmiotowy.
Współcześniedominujewetnologii(antropologiikulturowej)podmiotoweica-
łościowerozumieniekultury.Składasięnaniątowszystko,cojednostkaprzyswaja
sobiewprocesiewychowania,conadajeformęjejzachowaniomspołecznym,
kontaktomzinnymi,kształtujejejświatwartości,sądówioczekiwańwzględem
innych.Teregułyiwzorcezachowań,częstonieuświadamiane,są,podobniejak
język,znakiemprzynależnościdowspólnoty,którajewypracowała.
Językikulturasązatemznakami(systemamiznaków)konwencjonalnymi,
umownymi–czymśwrodzajuumowyspołecznej.Właśnie:społecznej.Stającsię
członkiemspołeczeństwa,jednostkaprzyswajajewpostacigotowej.Nazywasię
