Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Nagórko,Zarysgramatykipolskiej,Warszawa2007
ISBN978-83-01-15390-8,©byWNPWN1998
Wprowadzenie
15
tęumowętradycją.Jejnieprzestrzeganiemożemiećniemiłeskutki,narazić
nasankcje,choćbytowarzyskie.Azatemumownośćznakówjęzykowych
nieoznaczaichdowolnościanitego,żesąindywidualnienegocjowaneprzez
każdego.
To,cozostałopowiedziane,niewyklucza,rzeczjasna,przypadkówjednost-
kowegonadawaniaznaczeńikreowaniaznakówdladoraźnychpotrzeb.Oto
przykład:hrabinaWodzińska,októrejcórkęstarałsięFryderykChopin,używała
wkorespondencjiznimwyrażeniaszaragodzina,któreoznaczałodlaobojga
,zaręczyny,.Hrabiniezależałonatym,abyfakttenpozostałtajemnicą(liczyła
bowiemnato,żerozłąkapozwoliwygasnąćuczuciuizapobiectemu,wmyśl
ówczesnychpojęć,mezaliansowi.Inieprzeliczyłasię!
1
).
Zrozumieniekonwencjonalnegocharakteruznakujestotyleistotne,że
semiotycywyróżniajątakżeznakinaturalne,zwaneteżsymptomami,objawami
(wprzeciwieństwiedosymboli,czyliznakówkonwencjonalnych).Znakinaturalne
łączyzoznaczanymzwiązekprzyczynowo-skutkowy:nagłyrumieniecnatwarzy
możebyćdlaobserwatoraobjawemzawstydzenialubzakłopotania,wysoka
gorączkaoznaczachorobęitp.Znakinaturalnemającharakterpowszechny,są
dostępnedziękiwiedzyoświecie,anieznajomościkonwencji.
Zatemjęzyktosystemznakówkonwencjonalnych,za-
spokajającychpotrzebykomunikacyjneczłonkówdanej
wspólnotyjęzykowo-kulturowej.
Systemwykrywamy,jakjużwiadomo,napodstawietekstówdanegojęzyka.
Możnabyzapytywać,czywszystkiecechytekstówmającharaktersystemowy?
Zpewnościąnie.Jeśliktośnadajewyrażeniuszaragodzinaznaczenie,zaręczyny
MariizFryderykiem,–jegoprawo.Niejesttojednakpowód,bywsłowniku
ogólnympolszczyznyodnotowywaćtakiehasło.MówiącjęzykiemdeSaussure,a,
pozostanieonowłaściwościącharakteryzującąindywidualnenawykimowne,czyli
parole(,mowa,,
,mówienie,jakojednostkowyaktzkonkretnymnadawcą
iadresatem).
System–jakdobitniepowtarzałFerdynanddeSaussure–jesttym,co
społecznewmowie.
Skorojednaksystemjakoabstrakcjaniejestnambezpośredniodany,
językoznawstwomusiuciekaćsiędomodelowaniajakometodybadawczej.
Modeltozastępczakonstrukcja,tworzonaprzezbadaczapoto,bynaprzykładzie
jejdziałaniamócwysnuwaćwnioskinatematmodelowanejdziedziny,doktórej
niemabezpośredniegodostępu.
Najprostszymmodelemjestopis.Posługującsięopisem,tworzymycoś
wrodzajuśrodkazastępczego,wktórymstaramysiępomieścić,najważniejsze
znaszegopunktuwidzenia,cechyopisywanegoobiektu.
1
PodajęzaKazimierzemWierzyńskim,autorembiografiiŻycieChopina,wydanejpowojnie
wUSA(1953).
