Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zamuramigettimiałacharakterpośredni.Żniwośmierci
zbierałygłód,choroby,wycieńczającapraca,doraźne
egzekucje.Zchwiląrozpoczęciaakcji„Reinhardt”Polacy
stalisiębezpośrednimiświadkamiludobójstwa.Akcjom
deportacyjnymtowarzyszyłyprzemociniespotykane
okrucieństwo.Częśćmieszkańcówgettrozstrzeliwano
namiejscu.Zwłaszczawmniejszychmiejscowościach
mordodbywałsięnaoczachpolskichsąsiadów.
Zpewnościąwywoływałotozgrozę,leczbyłoitak,
żeniektórzyPolacydobrowolnie,aniektórzypodsłabszą
lubsilniejsząpresjąwzięliudziałwludobójstwie.Wielu
skorzystałozokazjidoplądrowaniaopuszczonego
dobytkupędzonychnaśmierćŻydów.
Nawieśćoniemieckichakcjachczęśćmieszkańców
gettszukałaratunku,uciekającnaaryjskąstronę.
Niekiedyucieczkapoprzedzonabyłaprzygotowaniami,
wyszukaniemodpowiedniejkryjówki,powierzeniem
wartościowychprzedmiotównaprzechowanieznajomym
chrześcijanom.Częstojednakpodejmowano
jąspontanicznie—podczasakcjiwgetcie,zplacówek
pracypozagettem,zpociągudoTreblinkiczyBełżca,
anawetwydostającsięzmasowegogrobupoegzekucji.
NagłepojawieniesiętysięcyŻydówszukającychpomocy
ischronieniastałosiędlapolskiegootoczeniaproblemem
iwyzwaniem.Dodrzwipolskichdomów—byodwołaćsię
dosformułowaniaSzymonaDatnera—„zapukałproblem
moralny”2.
