Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowa
13
Choćdostrzeganozagrożenia,jakiemogłanieśćzsobąróżnorodność,oczeki-
wanojejconajmniejzwyraźnymprzyzwoleniem.
W2001r.jakomottoartykułuThirdDebateRevisitedEmmanuelNavonumie-
ściłzdanie:HTo,codzisiajnazywamyteorią,stanowitylkomaskędlamodyichci-
wości”.ObejmującswojąuwagątakżezmianywobrębieTSM,autor,przychylnie
oceniającydebatyHpierwszą”iHdrugą”,krytykowałostroHtrzecią”.Przypisywał
jąwpływomfrancuskiegodekonstrukcjonizmuibrakuzdolnościSMdoogólnych
wyjaśnieńorazprzewidywaniamiędzynarodowychzjawisk.
Rezultatembyłacorazwiększaróżnorodność.Świadectwemprzesuwaniasię
granicjesttytułzbiorutekstówBeyondParadigms:AnalyticEcclecticismintheStudy
ofWorldPolitics.Przygotowaligow2010r.PeterKatzensteiniRudraSil.Rezy-
gnacjizparadygmatówtowarzyszyłazgodanaeklektyzm,łączeniezsobąróżnych
składników,teorii,pojęć,pochodzącychzróżnychźródeł.
KatzensteiniSilprzyznając,żewprzeszłościparadygmaty,czylitradycje
badawczesłużyłypostępowi,stwierdzili,żestałysięjużonebarierą.Można,anawet
jestkonieczneunikaćpokusysądzenia,iżtaczyinnatradycjabadawczagóruje
nadinnymi.
W2021r.wzbiorzetekstówInternationalRelationsTheoriesOleWæver
postawiłwpodsumowaniuwielepytań,zktórychpodstawowebrzmi:czyistnieje
jeszczedyscyplinapotychwszystkichdebatach?Samopytanieświadczyopanują-
cymnastroju.Obraztenjestzapewneprzerysowany.SamWæverzastrzegasię,że
przywołujetylkoopinieautorówrozdziałów.
Znaciskiemtrzebastwierdzić,żeniedająpodstaw,bywątpićwistnieniedys-
cypliny,sądy,iżświatpostmiędzynarodowy[postinternational],zglobalizowanyczy
określanyprzezpolitykęświatową[worldpolitics]zastąpiłstosunkimiędzypaństwami
[international].
Zjawiskaiprocesywspółczesnejglobalizacjizmieniająsięitrzebaliczyćsię
zróżnymiscenariuszami.Jednakconajmniejodkilkulatniewielewskazuje,by
miałasięzmniejszyćrolapaństw(choćniewszystkich)jakogłównychuczestników
międzynarodowychstosunkówpolitycznychigospodarczych.
Wzrostowiliczbybadaczy,instytucjiikrajów,wktórychsąuprawianeSM,
towarzyszązjawiskanegatywneipogarszaniesięichpostrzeganiawkrajach,wktó-
rychwciągupierwszychpowojennychdziesięciolecinagromadziłasięnajwiększa
częśćichdorobku.NaukaoSMjestglobalna,leczproporcjewniejuległyczęściowej
tylkozmianie.
Wlatach80.rozwinęłasięHtrzeciadebata”,apodkoniecdekadydoszłodo
wszechstronnychzmianwEuropieWschodniej.
W1991r.wydanoniewielką,niecoponadstostron,książeczkę–zbiórtekstów
zpoprzedniegorokuprofesoraJózefaKukułki,kilkujegouczniówiGrażynyMicha-
łowskiejpt.Internacjonalizacjażycianarodówipaństw–costanowidziściekawe
świadectwo.
JeśliktośchciałbypoprawićstandyscyplinyuprawianejwPolscejużwkilku
uniwersytetach,powinienzacząćodrzetelnejocenyjejkrajowychosiągnięćisłabości
oraz,cochybaważniejsze,przedstawićrzeczywistystandyscyplinynaZachodzie,
przedewszystkimwStanachZjednoczonychiWielkiejBrytanii.
