Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
RozdziałII.Prawoakonfikt
lepiejsłużąfilozoficznekoncepcjepojmowaniaprawa7lIchkierunki,
treśćirozwój,niemożliwedoskrótowegochoćbyomówienia8,wydają
sięjednakpozostawaćzawszewbliskiejrelacjidokierunkówrozwoju
społeczeństwaigrupspołecznych9lNakażdymzetapówprawobyło
przecieżjednymzpodstawowychnarzędziporządkującychspołecz-
ność.Jegozastosowanieijegoopisaniepozostawało(jaksięwydaje)
wbliskiej,amożenawetbezpośredniejrelacjidotychzjawisk10lWśród
kluczowychkierunkówrozwojugrupspołecznychiewoluującegowraz
znimiprawawskazaćmożnaogólnieizdużymuproszczeniem:
(a)powstawaniezbiorowości-zprawemrealizującympotrzeby
kształtowaniapodstawowychregułprzewidywalnościzachowań
członkówzbiorowości(regułysiłyitradycji);
(b)powstawaniezbiorowościzorganizowanej-zprawemreali-
zującympotrzebyrozwojuformnakazującychizakazujących
określnychzachowań,wykształceniemwzględnietrwałych
ośrodkówiformwładzy,podziałówwewnętrznych,regułfunk-
cjonowaniawnajważniejszychdziedzinach(religia,dom,bez-
pieczeństwo),tworzeniempodstawfilozofiiprawadlawytłuma-
czeniajegoroliwspołeczeństwie(regułyporządkuitradycji);
(c)państwowznaczeniuprzednowożytnym-księstwa,monarchie,
królestwa,cesarstwa,zprawemsłużącymtworzeniuiutrzy-
maniurozbudowanych,monokratycznychaparatówwładzy
iukształtowanymsystememjejegzekwowania,wprowadzonymi
napodstawiewolipanującegopodstawowymiregułamiprawa
wnajważniejszychaspektachżycia-rodzina,własność,podle-
głość,wolnośćitdl,prawopozostajeużytecznyminstrumentem
sprawowaniawładzyiutrzymaniazałożonegoporządkuspo-
łecznego,takżeklasowego(reguływładzyitradycji);
7Zoblwtymzakresiemlinl:HlOlszewski,MlZmierczak,Historiadoktrynpo-
litycznychiprawnych,Poznań1994,sl15-428;JlMlKelly,Historiazachodniejteorii
prawa,tłumlDlPietrzyk-Reevesiinl,Kraków2006l
8Zoblmlinl:HlKelsen,Czysta…,sl7-67;LlLlFuller,Moralnośćprawa,
tłumlSlAmsterdamski,Warszawa1978,sl196-197l
9ZoblteżJlJlRousseau,Umowaspołeczna,tłumlAlPeretiatkowicz,Łódź1948,
sl12-28l
10Natematczłowiekajakoistotyspołecznejikoncepcjirozwojuspołecznego
zoblteżZlZiembiński,Wykładysocjologiidlaprawnikówiadministratywistów,
Warszawa1990,sl31-50,63-70l
