Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
1.Istotaigeneza
szaniewydatkówbudżetupaństwaponadjegodochody,dopuszczająctymsamym
istnieniedeficytubudżetowego,którytrzebasfinansowaćpoprzezzaciągnięciedługu.
PrzyjmujączatemzaJ.Wolniakiem,iż,,polityka’’topraktycznadziałalnośćinspiro-
wanaokreślonymiracjamipublicznymi,zmierzającymidoosiągnięciakonkretnych
celówzapomocąwykorzystywanychwtejintencjiodpowiednichinstrumentów
[E.Denek,iin.,2001,s.213],określićmożnapolitykędługupublicznegojako
świadomedecyzjeidziałaniawładzpublicznychpolegającenawyborzezaciągania
długujakosposobufinansowanianadmiernych(ponadpoziomdochodów)wydatków
budżetowych(inaczejfinansowaniadeficytubudżetowego).
Wklasycznejteoriiskarbowościdługpublicznydopuszczalnybyłjedyniewsytu-
acjachwystąpieniadodatkowychwydatkówzwiązanychzprowadzeniemdziałańwo-
jennych[H.Dalton,1948].Zkolei,zgodnieztzw.
,,złotąregułą’’fiskalną,możliwe
byłozaciąganiedługutylkowcelufinansowaniawydatkówocharakterzeinwestycyj-
nym,aniebieżącym.Uzasadnieniepowyższejreguływiązanozmiędzypokoleniowym
podziałemkorzyściczerpanychzpowstałegomajątkupublicznegoorazkosztów
wynikającychzjegowytworzenia[M.Kell,2001].
Akumulacjazadłużenia,będącawynikiemkontynuacjipolitykidługupublicz-
nego,możewiązaćsięzrealizacjąkilkuzasadniczychcelów.Pierwszyznich,jak
wskazanowyżej,dotyczyfunkcjiredystrybucjidochodówwczasiewujęciumię-
dzypokoleniowym.Kolejnezapewniająstabilizacjębudżetupoprzezfinansowanie
dodatkowychwydatków,minimalizowaniestratwdobrobyciespołecznymspowodo-
wanychzmiennościąopodatkowanialubsąnarzędziemdorealizacjicelówpolitycz-
nych[R.A.Alesina,G.Tabellini,1990,s.403]5.R.A.Musgrave,P.B.Musgrave
międzyinnymiwskazali,iżpolitykędługupublicznegoklasyfikujesięwobrębie
stabilizacyjnejfunkcjifinansówpublicznych,któradotyczyefektówpodatkowychoraz
politykiwydatkowej,mającychbezpośredniwpływnasferęrealnąipieniężną
gospodarki,awięczatrudnienie,inflacjęorazwzrostgospodarczy[R.A.Musgrave,
P.B.Musgrave,1984,s.575].
Powyższecelenawiązujądoproblemuszerokobadanegowteoriifinansów,jakim
jestoptymalnapolitykadługupublicznego(optimaldebtpolicy),którejzdefiniowanie
uzależnionejestodskutków,jakiewywołujewdanejgospodarcezaciąganiedługu.
Temattenporuszonyzostanieszerzejwrozdzialedrugim.Wtymmiejscunależy
jednakpodkreślić,iżkonsekwencjepolitykizadłużeniarozpatrywanesąnietylko
wnaukachofinansachimakroekonomii.Problemtenrozważanyjesttakżewramach
teoriiekonomiipolitycznej[A.Cukierman,A.Meltzer,1989,s.713–733],również
zpunktuwidzeniamoralnegoietycznego[J.Buchanan,1999,s.267–268].Jakbo-
wiempodsumowująD.W.ElmendorfiN.G.Mankiw,politykadługupublicznego
mabezpośredniwpływnaprocesypolityczne,którezkoleideterminująmożliwościpro-
wadzeniabieżącejpolitykibudżetowej[D.W.Elmendorf,N.G.Mankiw,1998,s.18].
Rolępolitykidługupublicznegoprześledzićmożnaprzedewszystkimnapod-
stawiedanychzlat80-tych,kiedytowwiększościpaństwEuropyZachodniej,Stanach
ZjednoczonychiJaponiiodnotowanozdecydowaniewyższypoziomzadłużeniana
5Więcejnatentematwrozdzialedrugim.
