Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
JacekCzaputowicz
czyliświadomośćswojejroliioczekiwańwobecsiebie.Tożsamościiinteresypaństw
zależąodspołecznegokontekstu.Tożsamośćpowstajewwynikuoddziaływanianorm
dominującychwdanejspołeczności,powtarzalnegodziałaniaiinterakcjimiędzypań-
stwami14.Tożsamościzbiorowesąproduktemprocesówhistorycznych.Państwamogą
miećtożsamościegoistycznelubnastawionenaosiągnięciedobrawspólnego.Zmiana
tożsamościwymagaczęstozmianytożsamościpaństwpozostającychwrelacjizdanym
państwem15.Tożsamościróżniąsiętypemorazrolą.Typokreślajątakiecechy,jakforma
czyustrójpaństwa,np.państwodemokratyczne,państwoautorytarne,państwokapitali-
styczne,państwoarabskie.Rolajestzkoleiuwarunkowanarelacjamimiędzypaństwa-
mi.Państwamogąbyćnp.rywalami,przyjaciółmiczywrogami16.
Wstudiacheuropejskichkonstruktywizmwystępujetakżepodpostaciąinstytucjo-
nalizmusocjologicznego,któryprzyjmuje,żepodmiotyistrukturyoddziałująnasiebie
iwzajemniesiękonstytuują,azmianyideiitożsamościprowadządozmianpraktyki
politycznej.Instytucjetotakżenieformalnezasadyireguły,któreokreślajązachowanie
podmiotów,zmieniającnietylkoichkalkulacjestrategiczne,lecztakżetożsamości
iinteresy.Instytucjonaliścisocjologicznitraktująinstytucjejakozmiennąniezależną.
Processpołecznegouczeniasięprowadzidopowstanianowychinteresównaskutek
przedstawionejargumentacji,deliberacjiiperswazji,natomiastprocessocjalizacjipro-
wadzidointernalizacjinormizmianyprzekonańaktorów.
Zkoleiinstytucjonalizmhistorycznybadaprocesintegracjieuropejskiejwdłuższym
okresie,wskazującnautratęprzezpaństwanadnimkontroli.Zewzględunaograni-
czonyhoryzontczasowydecydenciniesąwstaniezapobiecniezamierzonymkonsek-
wencjomswoichdziałań,amożliwościwyborusąograniczonepoprzednimidecyzjami
(zależnośćodścieżki)17.Krytycywskazują,żedeterministycznycharakterkoncepcjiza-
leżnościodścieżkiutrudniawyjaśnieniezmiany.Odpowiedziąnatękrytykęjestinsty-
tucjonalizmkonstruktywistyczny,któryuznaje,żepodmiotysązarównonstrategiczne”,
jakinzsocjalizowane”,wzwiązkuztymkierująsięzarównologikąkonsekwencji,jak
istosowności18.
14J.Fearon,A.Wendt,Rationalismv.Constructivism.ASkepticalView,op.cit.,s.58;
Ch.Reus-Smit,TheMoralPurposeoftheState.Culture,SocialIdentity,andInstitutional
RationalityinInternationalRelations,Princeton1999,s.30.
15A.Wendt,Społecznateoriastosunkówmiędzynarodowych,Warszawa2008,s.211-223.
16M.Finnemore,K.Sikkink,TakingStocks:TheConstructivistResearchPrograminInter-
nationalRelationsandComparativePolitics,nAmericanReviewofPoliticalScience”2001,t.4,
s.399.
17P.Pierson,ThePathtoEuropeanIntegration,AHistoricalInstitutionalistAnalysis,nCom-
parativePoliticalStudies”1996,t.29,nr29.
18K.Ławniczak,PotencjałkonstruktywizmwstudiachnadUniąEuropejską,w:Studia
europejskie.Wyzwaniainterdyscyplinarności,J.Czaputowicz(red.),Warszawa2014,s.201;
C.Hay,ConstructivistInstitutionalism,w:OxfordHandbookofPoliticalInstitutions,Raw
A.W.Rhodes,S.Binder,B.Rockman,Oxford2006,s.56-74.Innibadaczewyróżniająwstudiach
europejskichczterykonstruktywistycznepodejścia:instytucjonalizmsocjologiczny,nsocjalizacja
