Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Tabela6.Etapypowstawanianorm
Etapy
JacekCzaputowicz
Główne
mechanizmy
Aktorzy
Motywy
Przedsiębiorcynorm
Altruizm,empatia,
Powstawanienorm
zorganizowani
wsieci
moralne
zobowiązanie
Państwa,organizacje
międzynarodowe,
Legitymacja,
reputacja,estyma
sieci
Kaskadowanie
norm
Instytucjonalizacja
norm
Wolnezawody,
biurokracja
Zgodność
postępowania
zzasadami
Przekonywanie,
perswazja
Socjalizacja,
demonstracja
Zwyczaj,
stanowienieprawa
Źródło:M.Finnemore,K.Sikkink,InternationalNormDynamicsandPoliticalChange,nInter-
nationalOrganization”1998,t.53,nr4,s.898.
Państwozwyklereagujeodmowąuznaniawystępowaniarepresjilubzakwestionowa-
niemuniwersalnościmiędzynarodowychprawczłowieka,częstotakżeoskarżeniemza-
granicznychorganizacjioingerencjęwsprawywewnętrzne.Zczasemjednakpaństwo
stajesięwrażliwenamiędzynarodowąpresję,następujeetaptaktycznychkoncesji
ikosmetycznychzmianwceluwybiciaargumentówopozycjiiograniczeniamiędzyna-
rodowejpresji.Polekonfrontacjiprzenosisięzarenymiędzynarodowejnawewnątrz-
krajową.Opozycjamobilizujesię,arządpodlegapresjijużnietylkozestronytransna-
rodowychsiecirzeczniczychipaństwdemokratycznych,lecztakżezestronyrosnącego
wsiłęspołeczeństwaobywatelskiego.Niektórzyliderzyopozycjiikręgiwładzyrozpo-
czynająproceskontrolowanejliberalizacji,któremutowarzyszymarginalizacjaprzeciw-
nikówzobustron.Ostatecznieprawaczłowiekauzyskująstatusprawaobowiązującego,
następujeinternalizacjanormorazzgodneznimizachowanie64.
Wlatach90.inapoczątkulat2000.konstruktywiścikoncentrowalisięnapowsta-
waniuirozprzestrzenianiusięnorm,którerzadkobyłykontestowane.Podejścieuni-
wersalistycznedonormkoncentrowałosięnaichsileiwpływienazachowaniepaństw.
Podejściekontekstualneuznajezkolei,żeznaczenienormzależyodkontekstu,wjakim
powstały.Wróżnychkontekstachspołecznychnormybędąinaczejinterpretowanelub
zostanąnawetodrzucone65.
64Th.Risse,InternationalNormsandDomesticChange:ArguingandCommunicativeBehavior
intheHumanRightsArea,nPolitics&Society”1999,t.27,nr4,s.538-539;Th.Risse,K.Sikkink,
TheSocializationofInternationalHumanRightsNormsintoDomesticPractices,w:ThePower
ofHumanRights:InternationalNormsandtheDomesticChange,op.cit.,s.1-38.
65A.Wiener,EnactingMeaning-in-use:QualitativeResearchonNormsandInternational
Relations,nReviewofInternationalStudies”2009,t.35,s.176-179;A.Wiener,U.Puetter,The
QualityofNormsisWhatActorsMakeofIt.CriticalConstructivistResearchonNorms,nJournal
ofInternationalLawandInternationalRelations”2009,t.5,nr1,s.8.
