Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
19
zCambridge,Anglia,UKinależelidoniegoP
.Sraffa,J.Robinson,L.L.Pasinetti,
P.Garegnani,zaśdrugizCambridge,Massachusetts,USAinależelidoniego
P.A.Samuelson,R.M.Solow,F.H.Hahn,C.J.Bliss(tetzw.cambridgeʼowskie
kontrowersjewokółteoriikapitałuszczegółowoanalizowanom.in.w:[Cohen
iHarcourt2003,Lazzarini2011]).Wszystkiewymienionepolemikizawierają
obszary,wktórychpojawiałysięniezgodności.A.J.Cohen[2014,s.1494]zalicza
donichnastępującekwestie:znaczenieipomiarkapitałuwanalizieindustrialnych
kapitalistycznychspołeczeństw,adekwatnośćrównowagijakometodyanalizy
procesówakumulacjikapitału,rolęideologiiiwizjiwnapędzaniukontrowersji
wsytuacji,gdyrezultatyprostychmodeliniesąsolidne.
Dysputypomiędzypropagatoramikonkurującychzesobąteoriikapitału,choć
przyczyniłysiędorozwojunauki,tojednakniedoprowadziłydokonsensusu.
TrafnieokreśliłtoC.J.Bliss[1975,s.vii],pisząc,że„jeżeliekonomiściosiągną
porozumieniecodoteoriikapitału,towkrótceosiągnąporozumieniewkażdej
innejkwestii.Naszczęściedlatych,którychcieszyróżnorodnośćpoglądów
iwierzeń,istniejeniewielkieniebezpieczeństwoosiągnięciategocelu.Wrzeczy
samej,obecnieniemanawetporozumienia,oczymjesttenspornytemat”.
Trudnościwporozumieniuwiążąsięztym,żeodczterystulatkapitałmiał
dwaprzeciwstawneznaczenia,jużbowiemw1611r.R.Cotgravezdefiniował
kapitałzjednejstronyjakozasoby,azdrugiejjakowartość:Wealth,worth;
astocke,amansprincipall,orchiefe,substance([Cotgrave1611],hasło:
„Capital”);wtymznaczeniuwartość(worth)sugerowaławycenę[Fetter1937,
s.6;Fetter1977,s.144].Wzakresieekonomiiznaczeniateobecniemożna
określićodpowiedniomakroekonomicznymimikroekonomicznympojmowa-
niemkapitału[Brzezin1995,s.102],choćniektórzypuryścipierwszeznaczenie
przypisująekonomistom(economists),adrugiestricterachunkowcom(accoun-
tants)(por.[GlautieriUnderdown1984,s.280–281]).Należyjednakzaznaczyć,
żewsłownikachpodawanesąróżnedefinicjekapitału,np.wSłownikujęzyka
polskiegoPWNpodhasłem„kapitał”możnaodnaleźćnastępująceokreślenia:
„środkitrwałeorazaktywafinansowezainwestowanewprodukcjęimające
przynosićdochód”lub„majątekwgotówcelubpapierachwartościowych”.
A.J.Cohen[2010,s.9]zaobserwował,żeźródłemwszystkichkontrowersjiwokół
kapitałubyłonapięciepomiędzyfizyczną(heterogenicznewyposażenie)iwarto-
ściową(homogenicznyfundusz)koncepcjąkapitału,apojawiałysięonewtedy,
gdyobietekoncepcjebyływłączanedomodeliekonomicznych,ajednaznich
byłaakcentowanabardziejniżdruga.
Jakmożnazauważyć,towłaśnieosiągnięciezgodywkwestiizdefiniowania
pojęciakapitałujestwarunkiemkoniecznymdopowszechnegouznaniawyników
jegopomiaru.Procesdochodzeniadokonsensusumożezachodzićnadwa
sposoby.
