Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
25
rymleżałstosobdartychizamarzniętychtrupów”3–opisuje
EmanuelM.Rostworowski(wnukHelenyMoszyńskiej,córki
PiotraMoszyńskiegozgodniezrelacjąJerzegoMoszyńskie-
go,młodszegobrataEmanuela).Moszyńskibyłczłowiekiem
obardzowysokichwymaganiachmoralnych,którewynikały
zgłębokiegokatolicyzmuorazuznawaniapowinnościszlach-
cica.Zbólem,aleigodnościąprzyjąłswójlos:
ktolosmawiaręimiłośćwsercu–pisałwliściedoprzyjacie-
la–tenprzyjmieciosnajboleśniejszyzpoddaniemsięwoliBoga
iztymprzekonaniemipociechą,żetaofiaranajczystszegopo-
święcenia,takwniebie,jakinazieminiezmarnieje,tamnagro-
dędlasiebieznajdzie,atuodkupieniedladrugichwyjedna:bo
każdakroplakrwi,wczystościduchaprzelana,przeważanaszali
sprawiedliwościbrudyimętytegopadołupłaczu4.
Oznaczeniu,jakiewrodzinieMoszyńskichprzywiązywano
doszlachectwa,wrozumieniuszlachectwaducha,świadczy
wypracowanieEmanuelanatemat„Cotojestszlachectwo
polskie?”,wktórymnapisał,żewodróżnieniuodfrancuskiego
czyniemieckiego,jestto„[...]towarzystwoludzicnotliwych,
żyjącychprawiepodjednąregułąizbliżającychsiędojedne-
gocelu...dobrakraju”5.Taromantycznainterpretacjacelów
ipowinnościszlachcicazapewneniewieleróżniłasięodojcow-
skichpoglądów,skorotowypracowaniezostałoofiarowane
ojcujakowyrazsolidarnościzjegopostawążyciową.Poklęsce
powstanialistopadowegoMoszyńskiniewierzyłjużwmoż-
liwośćszybkiegoodzyskanianiepodległościdrogązrywupo-
wstańczego6.Realnieoceniałmożliwości,świetnieorientował
sięwbieżącejpolityce.
3E.M.Rostworowski,Popiołyikorzenie.Szkicehistoryczneirodzin-
ne,Kraków1985,s.258.
4ListPiotraMoszyńskiegodoHenrykaLipkowskiegoz2IV1863,
cyt.zaE.M.Rostworowski,Popiołyikorzenie...,s.258–259.
5Tamże,s.243.
6StosunekMoszyńskiegodopowstaniapotwierdzająsłowaskierowa-
nedosynów:„dajęcinajświętszesłowohonoru,żegdybykiedykolwiek
najmniejszaszansazbrojnejwalkiotworzyłasiędlanaszejsprawy,gdy-
bysięodsłoniłachociażbyjednaszansanasto,tonietylkoniebędęcię
wstrzymywał,alesamsięwyprawię”(tamże,s.248).
