Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wstęp
wrazzrodzinamirozpoczęływędrówkęnazachód3.Niecowcześniej,gdyżokoło
860rokudoświata,wktórymistotnąrolępolitycznąodgrywałyelitychazarskie,
wkroczyliSkandynawowie.Relacjekulturowepomiędzymigrującąludnościąwcze-
snowęgierską(horyzontSubbotcy)amieszkańcamistepuczarnomorskiegoistrefy
leśno-stepowejuwidoczniłysięwXwiekuwewolucjinowego,zunifikowanego
stylu,widocznegoprzedewszystkimwzdobnictwieiuzbrojeniu,któryzkolei
oddziaływałnawysokorozwiniętąkulturęRusiskandynawskiej.Itaknaprzykład
wgarnizoniewBirce(kom.Ekerö),oboktypowoskandynawskichtarczimieczy,
znalazłysięstepowezbrojelamelkowe,garniturypasówiokuciaczapekzdobione
wstylistycesałtowo-majackiejimadziarskiej
4
.Ztegosamegookresupochodzi
pochówekbojaraodkrytywKijowie,zawierającymieczzkarolińskągłownią,skan-
dynawskągłowicąijelcemorazwczesnowęgierskimokuciemrękojeści.Ponadto
wyposażeniezawierałotakżewczesnowęgierskieparadneokuciaogłowiakońskiego
ześladamipozłacania,srebrzeniainiellowania,srebrnyguztarczywstylistyce
sałtowo-majackiejibogatozdobionąskandynawskązapinkępierścieniową,zkol-
cemdekorowanymwstyluBorre.Podobnełączeniemódistylówmożnazaob-
serwowaćiwinnychbogatychpochówkachCzernihowa(rej.loco),Gniezdowa
(rej.Smoleńsk)iSmoleńska(rej.loco).SłynneokuciarogówdopiciazCzarnej
Mogiły(rej.Czernihów)sąwswejistocieelementemskandynawsko-bałtyjskim,nato-
miastmogłyzostaćwykonanewwarsztatachnaterytoriumKaganatuChazarskiego
bądźnaterenieBułgariiNadwołżańskiej(M.Gorelik2002,s.142-146).
Wskaliwszystkichnadbałtyckichmateriałówzokresuwikińskiegoprzedmioty
wstyluorientalnymniesąznaleziskamimasowymi,alejednakdośćlicznymi.
Jakmożnasądzićpokontekstachgrobowych,byłyoneelementemstrojubogatych
mężczyzn,reprezentującychwarstwęwojowników.Charakterystycznerozprzestrze-
nieniezabytkówwzdłużważnychszlakówhandlowychsugeruje,żewojownicyci
mielizwiązekrównieżzdziałalnościąkupiecką.Wobrębiekompleksuosadniczego
wSzurpiłachznalezionowsumie11przedmiotów,któremożnauznaćzasygnifi-
katoryprzedstawicieliwarstwykupców-wojowników(ryc.2,4,5).
3„AnnoDominiceincarnationisDCCCLXXXIIII(Ż)septemprincipalespersone,quiHetumoger
vocantur,egressisuntdeterraScithieversusoccidentem(Ż),deeademregioneegressusest”.„Rokuod
WcieleniaPańskiego884(Ż)siedmiudostojnikówzwanychHetumoger,wyruszyłozkrajuScytów,
kierującsięnazachód”(GestaHungarorum2006,s.49,podkreślenieautorek).Wdalszejczęści
niniejszegoopracowaniacytowaćbędziemyźródłahistoryczneworyginale,wrazztłumaczeniamina
językpolski,oilenatopozwalająistniejąceedycjekrytycznezabytkówpiśmiennictwa.Wprzypadku
źródełorientalnychpozostaniemyprzywersjipolskiejtłumaczenia,bezcytowaniajęzykówprzekładu.
4MichaiłGorelikopisywałtenzestawomyłkowojakopochodzącyzjednegogrobu(por.Ch.
Hedenstierna-Jonson2006,s.55).Fakt,żeniejesttozespółzwarty,niewpływajednakznacząco
naogólnewnioski.
12
