Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Zdolnośćsądowailegitymacjaskargowawpostępowaniu…
20Standardunijnyimiędzynarodowy
2010Wstęp
Prawodosądujestgwarantowaneprzezkonwencjemiędzynarodoweoprawach
człowiekaorazprawoUniiEuropejskiej.Zgodniezart.14ust.1PaktuPrawOby-
watelskichiPolitycznych,każdyczłowiekmaprawodorozpatrzeniasprawyprzez
właściwy,niezależnyibezstronnysądustanowionyprzezustawę,przyorzekaniu
codozasadnościoskarżeniaprzeciwkoniemuwsprawachkarnychorazcodojego
prawiobowiązkówwsprawachcywilnych.PodobnieujmujeprawodosąduDe-
klaracjaPrawCzłowieka,wart.8którejpostanowiono,żekażdyczłowiekmapra-
wodoskutecznegoodwoływaniasiędokompetentnychsądówkrajowychprzeciw
czynomstanowiącympogwałceniepodstawowychprawprzyznanychmuprzez
konstytucjęlubprzezprawo.Zkoleiart.10DeklaracjiPrawCzłowiekawskazuje,
żekażdyczłowiekmanawarunkachcałkowitejrównościprawo,abyprzyroz-
strzyganiuojegoprawachizobowiązaniachlubozasadnościwysuwanegoprze-
ciwniemuoskarżeniaopopełnienieprzestępstwabyćsłuchanymsprawiedliwie
ipublicznieprzezniezależnyibezstronnysąd,aart.6KonwencjiEuropejskiej
stanowioprawiekażdegodosprawiedliwegoipublicznegorozpatrzeniajegospra-
wywrozsądnymterminieprzezniezawisłyibezstronnysądustanowionyustawą
przyrozstrzyganiuojegoprawachiobowiązkachocharakterzecywilnymalbo
ozasadnościkażdegooskarżeniawwytoczonejprzeciwkoniemusprawiekarnej.
Prawadosądudotyczytakżeart.13KonwencjiEuropejskiej,zgodniezktórym
każdaosoba,którejprawaiwolnościuznanewKonwencjiEuropejskiejzostałypo-
gwałcone,maprawodoskutecznegoodwołaniasiędokrajowejinstancji,nawet
jeślipogwałcenietopopełniłaosobawykonującaswąfunkcjęurzędową.Mimoże
wpierwotnymtekścieKonwencjiEuropejskiejniewspomnianooprawiedosądu
wsprawieadministracyjnej,toorzecznictwozakresemart.6KonwencjiEuropej-
skiejobjęłotakżesprawyadministracyjneidyscyplinarne,wktórychpodejmowane
rozstrzygnięciawpływająceistotnienaprawaiobowiązkiocharakterzecywil-
noprawnym.Doprowadziładotegoautonomicznawykładniapojęćprawoiobo-
wiązekocharakterzecywilnoprawnymorazsprawakarna.Obecnie,prawodosądu
wujęciukonwencyjnym,wcorazwiększymstopniuodnosisiędosprawadmini-
stracyjnychrozpoznawanychwpostępowaniachsądowoadministracyjnych18.
Prawodostępudosądu(wtymadministracyjnego)niewynikawsposóboczy-
wistyzKonwencjiEuropejskiej.NiemniejjednakEuropejskiTrybunałPrawCzło-
wiekaprzyjął,stosującargumentumamaioriadminus,żeskoroart.6Konwencji
18P.Przybysz,Prawodosąduwsprawachadministracyjnych,[wo]Prawoadministracyjne
wokresietransformacjiustrojowej,red.E.Knosala,A.Matan,G.Łaszczyca,Kraków1999,
s.350;A.Wróbel,Prawodosądu,[wo]Konferencjanaukowa:KonstytucjaRPwpraktyce,War-
szawa1999,s.209;B.Chludziński,Prawodosąduareformapostępowaniasądowoadmini-
stracyjnego,StudiaIuridicaTorunienisa2016,t.XVII,s.56.