Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.ZalmanBenZe’ev,czylipróbabiografii
rządziłwydaćgonatortury.Wyrokmiałjednakzapaśćdośćłagod-
ny,bodarowanomużycie,przepędzonotylkozmiasta,doktórego
zresztąwkrótcewrócił,korzystającześmiercistarostyChomętow-
skiego.OpowieśćpowtarzazaBałabanemJakubWikler
33
.
Historięwłaściwiepowinienemumieścićwczęścipoświęco-
nejlegendom,którenarosływokółpostaciWolfowicza,alejednak
opierasięonadopewnegostopnianaźródlehistorycznym.Otóż
wnajgorętszymokresieoskarżeńprzeciwZelmanowi,podczas
jegoprocesuwczerwcu1755roku,byłyekonomstarostwa,Stefan
Winnicki,przypomnisobie,żendekretzZelmanemootrucie
świętejpamięcijaśniewielmożnegojmcipanaChomętowskiego
wojewodymazowieckiegobyłrokutysiącsiedemsetdwudzieste-
godziewiątegoingrossowanywaktamiejskie,podługktóregode-
kretuZelmannawozietrzyrazybyłkołoratuszadrohobyckiego
obwieziony,zmiastawypędzony,iżebysięniewracałrygorem
straceniaobwarowany”
34
.TakzatemtonieinnyŻydmiałzostać
przezZelmanaotruty,alesamstarosta,hetmanpolnykoronny,
któryrzeczywiścieżywotadokonwDrohobyczu,wwiekuchyba
przedwczesnym,bomająclat55.
Sprawawyglądabardzosensacyjnie,alemałoprawdopodob-
nie.Niktzewspółczesnychnawetniezająknąłsięopodejrzeniach,
żeChomętowskimógłnieumrzećśmierciąnaturalną,tylkozostać
zamordowany.Pozatym,jeślirzeczywiścieprzedsądemmiasta
DrohobyczaZelmanWolfowiczbyłbysądzonyootruciestarosty,
totakłagodnywyrok-wygnaniezmiasta-wydajesięwysoce
nieprawdopodobny,nawetgdybynieudałosięjednoznacznieudo-
wodnićmuwiny.Żyd,któryzostałbyoskarżonyozgładzeniema-
gnata,zasłużonegoiwpływowegopolityka,awdodatkuwłasnego
pana,niemiałbyżadnychszansujśćzżyciem.Równieżzupełnie
niejasnypozostajepowód,dlaktóregoZelmanchciałbyzgładzić
swojegopracodawcę,protektoraigwarantapozycjiwstarostwie.
33MajerBałaban,Zelman,burmistrzkahałuwDrohobyczu,w:idem,Zhi-
storiiŻydówwPolsce.Szkiceistudia,Warszawa1920,s.134;Wikler,Zdziejów
ŻydówwDrohobyczu,s.51.
34LBN,f.5/1,t.2901/II,s.105.
26