Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp:nJedzie,jedzieZelman”
przedmiotemzainteresowańmiejscowychautorówibadaczy,lecz
jejsławanieprzekraczagraniczachodniejUkrainy.
MojespotkaniezZelmanemWolfowiczembyłoprzypadkowe.
PrzeglądającrękopiśmiennenAktasądustarościńskiegoiwójtow-
skiegozamkudrohobyckiegozlat1753-1769”
,przechowywane
wkolekcjiOssolineumLwowskiejBibliotekiNaukowejNarodowej
AkademiiNaukUkrainyim.WasylaStefanyka,zwróciłemuwagę
naobszernezapisydotyczącejakiegośniewiarygodnegoskandalu,
angażującegocałąspołecznośćstarostwadrohobyckiego,atakże
królewskąkomisję,okolicznemiastaigminyżydowskie.Woku
tegocyklonuznajdowałsięZelmanWolfowicz,któremuprzypisy-
wanowszelkiemożliweprzestępstwa.Najoryginalniejszewydało
misięjednakzamieszaniewokół(nie)wykonaniawyrokuśmierci
naZelmanie,jakiwydałsądstarościńskiiwójtowskiDrohobycza,
agminażydowska-samawszakbardzopokrzywdzonaprzezska-
zanego-starałasięzamienićnadożywotnieuwięzienie,zebrawszy
ogromnąsumę500czerwonychzłotychnakaucję,ajednocześnie
upewniającsię,żenapewnoniktskazanegozzamknięciawwieży
ratuszaniewypuści.
Dopieropóźniejprzekonałemsię,żenatrafiłemnaaktaopu-
blikowanejużw1896rokuprzezprofesoradrohobyckiegogimna-
zjum,FranciszkaZycha
1
.Wtensposóbzetknąłemsięzcałądługą
iniejednorodnątradycjąpisarstwaoZelmanieWolfowiczu,trady-
cjąfunkcjonującąmiędzybadaniamihistorycznymiaetnograficz-
nymi,powtarzaniemlegendapolitycznąpropagandą.Dziejetej
tradycjisąrówniewarteprzedstawienia,jaksamahistoriapostaci,
którejonadotyczy.Oczywiście,trzebazaznaczyć,żeZelmanWol-
fowicznigdyniestałsięfundamentalnymtematemhistoriografii,
chybanawetlokalnej.Jegohistoriapodawanajestraczejjakosen-
sacyjnaanegdota,pozwalającaspojrzećnanówczesnestosunki”
.
Wetnografiinatomiaststałasięwygodnymwyjaśnieniempocho-
dzeniapopularnejpieśniobrzędowej:nJedzie,jedzieZelman/tде,
1FranciszekZych,ZelmanWolfowicz,Lwów1896.
8
