Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
KrzysztofBroński
charakteraustriackiegopanowania,czyPolacyuznawaliwyższośćcywilizacyjną
kolonizatorówiwreszciejakijestbilansprawiepółtorawiekowejzależnościkolo-
nialnejGalicjiimonarchiihabsburskiej.Dodatkowymimpulsemdorozważańnad
ujętymwtytuleszkicuzagadnieniemjesttakżezauważalnywostatnichkilku-
nastulatachwMałopolsceinaPodkarpaciurenesansgalicyjskości,którydotyczy
różnychdziedzinżyciamieszkańcówtegoregionu3.
Jaksięmatenrenesansgalicyjskościdostanuświadomościspołecznej?Czym
faktyczniebyłaGalicja,jakiebyłyjejdziejeijakiejestjejdziedzictwo?Niewąt-
pliwiesentymentygalicyjskiebardziejodzwierciedlająmitniżrzeczywistość.
Byłtobowiemjedenznajmniejuprzemysłowionychinajbiedniejszychregionów
monarchiihabsburskiej,asformułowanie„nędzagalicyjska”wprowadzonedo
obieguwdrugiejpołowieXIXw.stałosięjegoemblematem4.
ObecnypowrótGalicjiwnazewnictwiespowodowanyjestprzewartościowa-
niemjejwizerunku.Podkreślasięzdobyczetegoregionuwróżnychdziedzinach,
takichjak:demokracjaparlamentarna,pluralizmpartiipolitycznych,samo-
rządnośćlokalna,nauka,technika,oświata,administracjaitd.Jesttoreakcjąna
uproszczony,negatywny,dominującywzbiorowejświadomościPolakówstereotyp
tegoobszaruzwanegoGolicjąiGłodomeriączykopciuszkiemmonarchiiaustro-
-węgierskiej.OileuprzednioprzedstawianoobrazGalicjiwpodartymbucie,teraz
tworzonyjestjejwizerunekwbardziejeleganckimpantofelku.CzyjednakGalicja
byłaowąoaząszczęśliwości?Którawizjapostawymonarchiihabsburskiejwobec
Galicjijestbliższaprawdy,bezwzględnegozaborcyczyłagodnegowładcysymbo-
lizowanegoprzezcesarza?
NiewątpliwieAustriaprowadziławobecRzeczypospolitejszlacheckiejpoli-
tykędwuznaczną,oficjalniedeklarującneutralność,choćfaktyczniepierwsza
rozpoczęłapodziałPolski.Jużw1769r.zajęłastarostwospiskie–polskąenklawę
naterytoriumWęgier.WnastępnymrokuAustriacyposunęlisiędalejnapółnoc
izagarnęliczęścistarostw:nowotarskiego,sądeckiegoiczorsztyńskiego.Kolejny
aktzaborusprowokowałdodalszychaneksji.Tymrazemjużtrzypaństwa:
pospolitejkolonializmprzyjmowanojakocośnaturalnego.Wdyskusjinadrodzajamikolonii
wyodrębniasiętrzyichrodzaje:osadnicze,surowcowe(kapitałoweieksploatacyjne)ipolityczne
[Kowalski2010,s.87in.].
3OdKrakowapoPrzemyśl,anawetiLwówpojawiająsięlicznerestauracje,kawiarnie,hotele,
dyskotekiznazwą„Galicja”.Jestonarównieżnadawanaróżnegorodzajufirmom:reklamowym,
handlowym,turystycznym,nazywanesątakproduktyiinwestycje.Powstajątakżeorganizacje
istowarzyszeniaorazorganizowanesąróżneimprezykulturalnezesłowem„Galicja”wnazwie.
4Emblemat„krainynędzy”przypiętyGalicjiwpołowieXIXw.przezmłodegoprawnika
ifilozofaWalerianaKalinkę[1853],awzmocnionypodkonieclat80.XIXw.przezStanisława
Szczepanowskiegodemagogiczniebrzmiącąpublikacjąpt.NędzaGalicjiwcyfrachiprogram
energicznegorozwojugospodarstwakrajowego[1888],jestwciążprzyjmowanywhistoriografii
jakoniepodważalnyfaktiwymagarzetelnejweryfikacji.
