Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ro
zdział1
Wstęp
„FatalTransactions”toterminokreślającytransakcjedotycząceszerokopoję-
tegoprocesuwydobyciaihandlusurowcaminaturalnymipochodzącymiztere-
nówAfryki,któremająnegatywne,anierzadkowręcz„zgubne”konsekwencje
dlamieszkańcówkontynentu.Takistanrzeczynależyniewątpliwieuznaćzapa-
radoks.Zarównointuicja,jakiteorieekonomicznesugerująbowiem,iżwbogac-
twachnaturalnychtkwiźródłorealnegobogactwapaństwa.Wsensieekonomicz-
nymsurowcesąźródłemdodatkowychdochodówbudżetowych,przyciągająbez-
pośrednieinwestycjezagraniczne,azatemkapitałitechnologię.Przyczyniająsię
dowzrostuzatrudnienia,icheksportpozwalanaakumulacjędodatkowychdewiz,
stanowiąpodstawędlarozbudowyimodernizacjiwielugałęziprzemysłuitd.
Zpolitycznegopunktuwidzeniasurowcemogązagwarantowaćpaństwuwięk-
sząniezależnośćpolityczną,wzmocnićbezpieczeństwonarodoweorazpodnieść
jegorangęnaareniemiędzynarodowej.Historiapokazujeponadto,żewiele
współczesnychpotęggospodarczych(Francja,Niemcy,W.Brytania)zawdzię-
czaswójrozwójm.in.właśniebogatymzłożomsurowcówzlokalizowanych
wichgranicach,dziękiktórymmożliwabyłarewolucjaprzemysłowaiszybka
modernizacjastrukturygospodarek.
BogactwanaturalneeksploatowanenaterenieAfrykiwwieluprzypadkach
nietylkonieprzynosząwspomnianychkorzyści,alegenerująszeregproblemów
naturyekonomicznej,politycznejispołecznej.Odkryciezłóżsurowcówmoże
oznaczaćdlakrajunoweproblemy,niekoniecznieprowadzącdorozwiązania
starych.Zjawiskotojestnatylepowszechne,iżwliteraturzeprzedmiotupojawiło
siepojęciehipotezyklątwysurowcowej,którejofiarąmająpadaćkolejnepań-
stwaafrykańskiepróbujące(bezskutecznie)oprzećswójdługofalowyrozwójspo-
łeczno-gospodarczynaprzemyślewydobywczymibogactwachnaturalnych.Inną
kategoriąopisującątenfenomenjestparadoksobfitości(paradoxofplenty)
1,
mówiący,iżkrajeobfitewsurowcemineralne,zwłaszczateonieodnawialnym
charakterze,jakropaczyzłożametali,przeciętnierzeczbiorąc,rozwijająsię
wolniejniżkrajenieposiadającedostępudozłóżsurowcówizmuszonedoich
importu.PorazpierwszyzjawiskotozbadałiusystematyzowałRichardAuty
1Zob.TerryLynnKarl,TheParadoxofPlenty,OilBoomsandPetro-States(StudiesinInter-
nationalPoliticalEconomy),UniversityofCaliforniaPress,BerkleyandLondon1997.
