Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Ujęciehistoryczne
11
Problematykąkorupcjizajmowałosiętakżeprawodawstwostaroizraelskie.Wprawiere-
ligijnymprzyjmowano,iżprzestrzeganienormprawnychjestprzedewszystkimaktemwiary
orazstanowidopełnienieprzymierzazBogiem,azłamaniegościągaklęskinacałynaród.
WKsiędzeWyjścia,drugiejksiędzeStaregoTestamentu
7
,znajdująsięprzepisyustanawia-
jąceodpowiedzialnośćzałapownictwo,przeważnieprzyużyciuformułyzakazów.Zapisano
też,żeprzestępstwokorupcjimożebyćpopełnioneprzedewszystkimprzezkapłanów,pro-
rokówisędziów,alemożeteżdotyczyćogółuspołeczeństwa
8
.
Starożytnademokracjagreckarównieżnapotykałaproblemkorupcji.Rozkwitdemokra-
cjiateńskiej(ViIVw.p.n.e.),którynastałpookresiegłoduikonfliktóworaznadużyćurzęd-
niczych(VIIiVIw.p.n.e.),cechowałomiędzyinnymiustanowienieszeregunormprawnych
regulującychżyciegospodarczeispołeczne.Reformysystemudemokratycznegoprzeprowa-
dzoneprzezKlejstenososaiPeryklesaniepozwoliłyjednaknaograniczeniedominujących
wpływówurzędnikówiczłonkówsąduludowego.Wprowadzeniezasadtakich,jakobsadza-
niaurzędówwdrodzelosowania,wynagrodzeńpieniężnychzasłużbępubliczną,równość
prawpolitycznych,równościgłosuorazlicznychproceduralnychrozwiązań,niewyelimino-
wałokorupcji.Ateńczycydostrzegalijednakjejszkodliwośćdlainteresówpaństwa.Procesy
prowadzonewobecsprawcówkorupcjimogłydoprowadzićdokaryśmiercilubkonfiskaty
mienia.Oskarżenieoprzestępstwourzędnicze(wtymkorupcyjne)mogłobyćwniesione
przezkażdegoobywatela.Jużwdemokracjiateńskiejwprowadzonodlaurzędnikównakaz
składanianakoniecrokuoświadczeńfinansowychujawniającychuzyskiwaneprzeznich
przychody.Wprzyjętejprocedurzeeuthyny(odpowiedzialnościurzędnikaprzedwspół-
obywatelami)przestępstwosprzedajnościidefraudacjiśrodkówpublicznychkaranebyło
grzywnąopiewającąnadziesięciokrotnośćprzyjętejkorzyścilubzdefraudowanegomienia
9
.
Regulacjedotycząceprzestępstwakorupcjiznalazłysięrównieżwstarożytnymprawie
rzymskim
10
.PrzyjętewUstawieXIITablicregułydotyczącenadużyciafunkcjipublicznejpo-
przezpraktykiłapówkarskieodnosiłysięjednaktylkodosędzióworzekającychwsprawach
cywilnych.Rozszerzeniepodmiotowesprawcówprzestępstwakorupcjinastąpiłowdrodze
późniejszychustaw
11
.EkspansywnapolitykaRzymudoprowadziładouzyskaniaprzezlud
rzymskinowychobszarówziemskich,cospowodowałokoniecznośćdelegowanianana-
miestnikówprowincjonalnych,pretorów,konsulówiinnychfunkcjonariuszyuprawnień
doreprezentowaniakraju.Delegaci,mającybardzoszerokieuprawnienia,dopuszczalisię
7DrugaksięgaStaregoTestamentu,Exodus,inaczejKsięgaWyjścia,składasięzczęścihistorycznejiprawni-
czejpodającejnormyprawneregulującezachowaniaIzraelitów;encyklopedia.pwn.pl/szukaj/DrugaksięgaStarego
TestamentuExodus.html.
8P.Palka,Sprzedajnenadużyciefunkcjipublicznej…,op.cit.,s.65-72.
9Ibidem,s.74-76.
10Mowaoprawie(tzw.UstawieXIITablic)datowanymna451-450p.n.e.,którestanowiłojednązpodstaw
prawarzymskiego,zawierającymźródłaprawaprywatnegoipublicznego.Ustawątąwprowadzonom.in.procedurę
sądową;P.Palka,Sprzedajnenadużyciefunkcjipublicznej…,s.78.
11Szerzejnatentemat,zob.P.Palka,Sprzedajnenadużyciefunkcjipublicznej.Studiumzprawakarnego,s.78in.
