Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
Złewychowanie
walipoświecie,podchodzącdońzromantycznymentuzjazmem.
Więccomówitahistoriaioczymonajest?Możewartojeszcze
razjąopowiedzieć.
Cosięstało?Dobrosiępomieszałozezłem,pięknozbrzydotą,
winazzasługą,klęskazezwycięstwem,ażsaminiewiemy,czy
śmiaćsięnadtym,czypłakać.Cosięstałozliteraturą,która
dotąddzieliłaiklasyfikowała,którejzadaniembyłorobićpo-
rządekwchaotycznymświecieinauczaćczytelników,jakmają
rozróżniać,copodłe,acoszlachetne,coszczęście,aconieszczę-
ście.Czyżbyromantykomzależałowyłącznienawytworzeniu
bałaganu?Naodtworzeniuchaosuświata?Naekspresjiwe-
wnętrznegochaosu?Niezgadzasiętozichprogramem.Lite-
raturaromantycznaokreślałasięjakokreacyjna,nie–destruk-
cyjna.Więc,zapewne,chodziłoocośinnegoniżoniszczenie
ładuświata,harmoniiwewnętrznejczłowiekaiestetyki.Nie
będziemytujednakokreślaćogólnie,jakiewspaniałewartości
chciałwykreowaćstylromantyczny.Wyjmiemyjedenwątek:
dziejeromantycznegobohatera,któryjestfizniszczonym”czło-
wiekiem.Wmiaręszczegółowopostaramysięopisaćprocesjego
niszczenia,który,wpewnymsensie,jestkreacją.Nietylko
kreacjąnowegotypubohateraliterackiego,aleinowegoujęcia
przezczłowiekaswegolosu.
fiCzyżtenbujnymłodzieniecjużziemiohyda?”Pytanietoczęsto
powtarzano,choćrzadkosięzdarzało,byautorzyudzielalitak
dokładnychodpowiedzijakMalczewskiwMarii,comianowicie
stałosięzmłodzieńcem,żetakawnimzaszłazmiana.Czyjuż
ohyda?Owszem,odpowiadająautorzy,ohyda,alejaka!Żadna
pięknośćniemożesięzniąrównaćitenzachwytprzebijanawet
przezmoralistykęMussetaczyLermontowa.Niedasięukryć,oni
kochalitychponurych,złych,zdesperowanychiegotycznychbo-
haterówowiniętychmalowniczopłaszczem,choćsięzniminie
identyfikowalidokońca.Alewoleliswoichnegatywnychbohaterów
niżbohaterówpozytywnychwyrażającychinnąpostawę.
PisałMauriackrótko,żeromantycznośćwogólefiwolito,
czegoniema,odtego,cojest:otogrzechśmiertelnyromanty-
