Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Metodaopisuleksykismakowej
21
zentowanodotychczasowepublikacjepoświęconeanalizieprzenośnych
użyćsłownictwadotyczącegopercepcjismakowej.Wopracowaniach
tychfunkcjonowanieznaczeńmetaforycznychleksykismakowejwpol-
szczyźnieomówiononapłaszczyźniesynchronicznej,wczęścidrugiej
pokazanowięcprzykładoweznaczeniaiużycianieznanewewspółcze-
snymjęzykupolskim.
Podczasekscerpcjimateriałubadawczegoniejednokrotnienależało
rozstrzygnąć,czywłączyćdaneznaczenielubkontekstdoanalizy.Przy-
miotnikismakoweiinneleksykalnewykładnikipercepcjismakowejsą
notowanewsłownikachjakowyrazypolisemiczne.Obserwacjaleksyki
odnoszącejsiędodanegosmakuwperspektywiediachronicznejpo-
zwoliłajednakzauważyć,żeczasemtosamoznaczeniewróżnychsłow-
nikachokreślanejestbądźjakoznaczenieprzenośne,bądźjakoodrębne
znaczeniebezkwalifikatoraświadczącegooznaczeniumetaforycznym.
Wychodzączzałożenia,żekażdeznaczenieprzenośnewynikazproce-
sumetaforyzacjisłownictwaoznaczającegozjawiskakonkretne,wtym
wypadkuwrażeniazmysłowe,wanalizieuwzględnionomożliwiewie-
leznaczeńwskazującychnaszerokorozumianepodobieństwomiędzy
wyrazemwznaczeniuwyjściowyminowym-metaforycznym18.
Zwróconorównieżuwagęnaodmiennesposobysygnalizowania
znaczeńprzenośnychwróżnychsłownikach.Szczegółowotozagadnie-
nieomawiaEwaRudnickawpracyZnaczeniemetaforycznewpolskiej
tradycjisłownikarskiej(Rudnicka,2004:47-142),dlategowtymmiej-
scuwceluzobrazowaniaproblemuwartojedyniepodaćzaautorką,że
wSLznaczenianiedosłowneoznaczanesązapomocąlicznychkwali-
fikatorów,międzyinnymi:fig.,figur.,allegor.,alleg.,przen.,transl.,tr.,
18Oróżnychrodzajachznaczeń,wtymprzenośnych,zob.Rudnicka,2004:22-
45.Autorkapisze,żebadaczeleksykologiizaznaczeniaprzenośneuznająte,Dktóre
sąutworzonymiwsposóbnieregularnyderywatamisemantycznymi,motywowanymi
szerokorozumianympodobieństwemdesygnatówwyrazuwznaczeniuwyjściowym
inowym-derywowanym.Podobieństwomożedotyczyćrozmaitychcech,zarówno
konkretnych,obserwowalnychzmysłowo(kształt,kolor,funkcjaitp.),jakiabstrakcyj-
nych(np.cechypsychiczne,sposóbfunkcjonowaniawmentalnościspołecznej).Moż-
liwościsąwłaściwienieograniczone,przyczympodobieństwojestuzasadnieniemdla
swoistejprojekcjiwybranychelementówsemantycznychztematupomocniczegona
tematgłówny”(Rudnicka,2004:30).
