Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wszystkotooznacza,żefrancuscywcześnisocjaliści,próbujący
odpowiadaćnaproblemyrobotnikówiszukaćalternatywdlanadcią-
gającegokapitalizmu,wdużejmierzeantycypowalizjawiska,które
dopieromiałypojawićsięwichkraju,bazującnaprzykładzieangiel-
skim.Częśćznichzresztą,coniebezznaczenia,spędziła(niezawsze
dobrowolnie)pewienokresżyciapodrugiejstroniekanałuLaManche,
wizytująctamtejszefabrykiibacznieprzyglądającsięrozwojowiprze-
mysłu15.Tymjednak,coprzyczyniłosiędoszczególnegorozkwitudok-
trynwczesnegosocjalizmunadSekwaną,byłodoświadczenierewo-
lucji1789-1794orazwojennapoleońskich.Towłaśnieświeżapamięć
rewolucji,którawstrząsnęłastrukturamiekonomicznymi,społeczny-
miipolitycznymi,takbardzoodróżniaFrancjęodAngliiwpocząt-
kachXIXw.Dodoświadczeniarewolucjimusiałysiębowiemwjakiś
sposóbodnieśćwszystkienurtypolityczne-bezznaczenia,czybylito
kontestującyjąwcałościkonserwatyści,czyliberałowie,zapowiadają-
cyzakończenierewolucji,czywreszciewcześnisocjaliści,wskazujący,
żebrakrozwiązanianabrzmiałychproblemówspołecznychprowadzić
musidowybuchówkolejnychrewolucji,byćmożebardziejkrwawych
niżpoprzednie.Ówmomentbezładu,niepewności,dyslokacjizostał
odmalowanyprzezClaude’aHenriSaint-Simona-myśliciela,oczym
jeszczebędziemowa,którywsposóbzasadniczywpłynąłnaKróli-
kowskiegozapomocąmetaforyflepokikrytycznej”,któradziękiod-
powiednimprzemianomiustanowieniupokojuprzejśćmiałazcza-
semwepokęorganiczną16.Niebezpowoduzresztąwjegodziełach
nieustanniepojawiająsięnawiązaniadoflsystemu”czyflorganiza-
cji”-Saint-Simonbyłbowiemprzekonany,żetylkocałościowezmia-
nymogąbyćadekwatnąodpowiedziąnakryzys,wktórympogrążony
byłświatwjegoczasach.
JednakpolskieżycieintelektualneuproguXIXstulecia,cozro-
zumiałe,kształtowałosięwedleodmiennejdynamiki.Naówczesne
debatyolbrzymiwpływwciążmiałpozagrobowyżywotRzeczypo-
spolitejczyteż-szerzej-toposy,fguryikonwencjetypowedla
dyskursuszlacheckiego.Dyskursten,jakwskazująznawcypro-
blematyki,uległwdużejmierzedezintegracjiwostatniejdekadzie
15
N.Eyguesier,Notessurlanaissancedel’industrialisme(1815-1830),flNotesetmor-
ceauxchoisis”2016,no.12,s.17-86.
16
OdoktrynieSaint-Simonazob.P.Musso,Lareligiondumondeindustriel:analysedela
penséedeSaint-Simon,LaTourd’Aigues2006.
18
WydawnictwoNaukoweUAM–wszelkieprawazastrzeżone
