Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
RozdziałI
1792roku,zgodniezobowiązującymprawem,ochotnicyuprzedziliswoichdo-
wódców,że1grudniarozejdąsiędodomów.Wefekciepanującegobałaganu
znacznaczęśćpoprostuzdezerterowała.Wtymczasienowypobórodbywałsię
podpresjądziałańnieprzyjaciela.Ochotnicywybieranibyliwedługupodobań
władzdepartamentalnych.Tam,gdziedokonywanolosowania,większośćrekru-
tówniechętnieodnosiłasiędoperspektywywcieleniadowojska.Widzącłapów-
karstwoiliczneoszustwa,czulisiępokrzywdzeniiupokorzeni.
W1793rokuKonwentkategoryczniezażądałwystawienia300tys.ochotni-
ków.Wniektórych(zwłaszczaprzemysłowych)okręgachwładzezezwoliłyna
wprowadzeniepewnychulgbądźprzedstawieniezastępców.Trudnościwprze-
prowadzeniupoboruiwzrostzagrożeniazewnętrznegoboleśniezweryfikowały
rzeczywistość.Zaniepokojony,naciskanyprzezwroga,rząddążyłdozatrzyma-
niaochotnikówwszeregachzawszelkącenę.Całamłodzieżzostałapoddana
permanentnemupoborowidowojska.Wefekciemetodyczna,zimnawojnana-
jemnikówzostałazastąpionagwałtowną,burzliwąichaotycznąwojnąnarodową.
Wymagałotopoborunoszącegowszelkiecechyprzemocy,któraprzelałaczarę
goryczy.Pomimosytuacjikrajuinieustępliwościwładz,odizolowanewsiewciąż
stawiałyopór.Potomkowiechłopówżyjącychwcieniuzamków,podejrzliwymi
iuciskanymi,okazywalizdecydowanąniechęćdoopuszczaniastronrodzinnych.
Niechcieliprzyjąćofiarowanychimkarabinów,którychdotejporyniewolnoim
byłoposiadać.Zaciągiz1793rokunieprzyniosłynawetpołowywymaganych
żołnierzy.Zkoleipobórmasowy,porokuintensywnychstarań,dostarczyłzaled-
wiejednejczwartejzoczekiwanejliczbyludzi.
Byłtookres,kiedyrewolucyjnyentuzjazmstraciłswójimpet,aRepublika
przeszładodefensywy.Nieustannestratywludziach(ponoszonepodczasod-
ległychwypraw)izdwojonewysiłkikoalicji,zmusiłyrząddozorganizowania
regularnegodopływumięsaarmatniego.Zaciągochotniczy,pomimożeprzy-
nosiłarmiichlubę,niebyłjużwystarczający.
Wewrześniu1798rokuprzegłosowanoprawoowprowadzeniukonskryp-
cji.WtensposóbsłużbawojskowastałasięobowiązkiemkażdegoFrancuza
wwiekuod20do25lat.Odpowiednikontyngentrekrutów,wzależnościod
potrzebpaństwa,planowanowystawiaćbezlosowania.Najmłodszaklasapo-
borowychmiałasłużyćwarmiiprzez4lata.Wefekciepodkoniecmiesiąca
zostałopowołanychpodbroń200tys.mężczyznz98departamentów.
Początkowo16departamentówodmówiłopoddaniasiętemurygorowi.
Winnychczęśćrekrutów,wobawieprzedwcieleniemdopiechoty,zaciągałasiędo
jazdylubwojsktechnicznych11.Większośćodmawiaławstąpieniadoarmiilub
wstępowałaznadziejąszybkiegopowrotu.Dokońcalistopadawośrodkachzapa-
sowychzamiastoczekiwanych150tys.rekrutówstawiłosiętylko23899.Opór
pozostawałszczególniesilnywśródgrupymłodychmężów.Sytuacjępogarszały
jeszczelokalnerewoltyiszuaneria.WParyżubyłotakwieluuchylającychsięod
11V.Dupuy,Souvenirsmilitairesde...,chefdJescadrondeshussards,1794-1816,wyd.[C.]Thoumas,
Paris1892.
