Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Alternatywnekoncepcjenarodużydowskiego
Niewątpliwienajpoważniejsząideologicznąkonkurencjądlasyjoni-
zmubyłnsocjalistycznynacjonalizm”reprezentowanyprzezBund
(AlgemejnerJidiszerArbejter,PowszechnyŻydowskiZwiązekRobot-
niczy).Takjaksyjonizm,BundzaistniałpodkoniecXIXwieku(zo-
stałzałożonyw1897rokuwWilnie).MarksistowskiBundstałwopo-
zycjidosyjonizmu.Przyjmował,żejednostkisądefiniowaneprzede
wszystkimpodwzględemmiejscazajmowanegowsystemieproduk-
cji,aniepoprzezprzynależnośćreligijnączynarodową.Początkowo
bundowcyreprezentowaliideeuniwersalistyczne,uważającproletariat
żydowskipoprostuzaczęśćświatowegoproletariatu,jednakzczasem
kładlinacisknaspecyfikęproblemówżydowskich.Zdaniemczłonków
tegougrupowaniażydowskaklasarobotniczadzieliłaloszrobotnika-
miinnychnarodowości.Twierdzili,żesyjonizmodwracauwagęod
prawdziwejwalkiklasowejorazżejestideologiąburżuazyjną.Odrzu-
calijęzykhebrajskiorazprzywiązaniesyjonistówdohistoriiŻydów
przedwygnaniem,acozatymidzienieuważali,żebyistniałszcze-
gólnyzwiązekŻydówzPalestyną.Bundagitowałwśródrobotników
żydowskichichoćnawoływałdoogólnejrewolucji,wswojejdziałal-
nościmusiałzwrócićsiękujęzykowijidysz.Tymsamymzaakceptował
odrębnośćtejgrupy.Hebrajskiemu,któryzdaniembundowcówbyłję-
zykiemburżuazji,sprzeciwianosięnagruncieklasowym.
PrzedstawicieleBundubylizwolennikaminarodowo-kulturalnej
autonomiiwcarskiejRosjiiuważalimieszkańcówEuropyWschod-
niejmówiącychwjidyszzaodrębnynaród,któremutakaautonomia
winnaprzysługiwać.Twierdzili,żejidyszikulturadiasporysąauten-
tycznączęściąichżycia.Językhebrajskizaśuważalizawydumany
iburżuazyjny.IchzdaniemrealnybyłnaródŻydówEuropyWschod-
niej,posługującychsiętymsamymjęzykiem.Niezgadzalisięzideą
uniwersalnegonarodużydowskiego,postulowanąprzezsyjonistów.
PrzywódcyBundupromowaliświeckąkulturęopartąnajidysz,która
miałastanowićalternatywędlareligijnejidentyfikacjiŻydów(Beit-
-Hallahmi1992:44).Bundkonkurowałzsocjalistycznymsyjonizmem
owzględyrobotników,zresztącieszyłsięwEuropieWschodniejwięk-
szympoparciem.Bundtakżebyłwyrazemnacjonalizmu,miałtylko
28
