Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
boliczneimetaforyczne,dotycząceświatłaimrokujakoodwołaniado
oglądaniaikontemplacji(theoria),jak:widzenie,oświetlenie,jutrzenka,
ogień,Feniks,odbicie,zwierciadło.Jednazkategoriifilozoficznych
najbardziejznanychiistotnychdlamyśleniafilozoficznego,kategoria
idei,wywodzisięodgreckiegoczasownikaideo,idein—widzę,oglą-
dam;widzieć,oglądać.
Niemałotychwyobrażeńwplecionowdziejachfilozofiiwważny,
dynamicznykontekstfilozofowania,myśleniafilozoficznego.Został
onpowiązanyzwyobrażeniamidrogi,wędrówki,podróży,płynięcia,
żeglowaniaorazzdobywanych,przeztewyprawy,widoków.Warto
przywołaćwyobrażeniePlatonaoDdrugimżeglowaniu”30filozofa,
któremetaforyczniewskazujenaodkrycieświataponadzmysłowego,
orazotym,któryjestDzwróconyizapatrzonywotwartemorzepięk-
na”31.NiezwykleznaczącejestteżwyobrażenieNietzschego,jaksądzę,
nawiązującedoPlatona:
[…]wkońcuukazujesięnamwidnokrągznówwolny,chociażby
nawetniebyłjasny,wreszcieznówmogąwybiegaćokrętynasze,
naprzeciwniebezpieczeństwukażdemuwybiegać,każdyha-
zardpoznającegojestznówdozwolony,morze,naszemorze
znówstoiotworem,nigdymożeniebyłojeszczetakDotwartego
morza”.32
Tewyobrażeniatworząwdziejachfilozofiiżywotny,ciągle
odradzającysięnurt.IdeaDobra(Platon,Państwo);Ddrugieżeglo-
wanie”(Platon,Fedon);atomy,jakopyłkiwidzialnewwiązceświatła
(Demokryt,Lukrecjusz);Jednojakoniewyczerpalneźródłoświatła
uPlotyna33;iluminacjaśw.Augustyna34;światło(R.Grosseteste);wir
30Platon,Fedon,98c—100b.
31Platon,Symposion,28d;Platon,Biesiada,przekł.E.Zwolski,Aureus,Kraków
1993,s.150.
32F.Nietzsche,Wiedzaradosna,tłum.L.Stal,NakładJakóbaMortkowicza,War-
szawa1910–1911,s.288.
33Plotyn,Enneady,tłum.A.Krokiewicz,PWN,Warszawa1959,s.117:DPrzykładem
jesttakżesłońce,astanowionojakbyśrodekdlawypływającegozeńświatła…”
(Enneada1,En.I,VII,1).
34Św.Augustyn,Wyznania,przeł.Z.Kubiak,InstytutWydawniczyPax,Warszawa
1978,ks.7,10,s.120.
47
