Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nieograniczonegokształtowaniairozwijaniapotrzeb.Usprawiedliwiatymsa-
mymneoklasycznąkoncepcjęwzrostugospodarczego,awjejramachpostrze-
ganiezwiększaniapoziomukonsumpcjijakojedynejipożądanejdrogidoosią-
gnięciadobrobytu(Jackson,Jager,Stagl,2004,s.5).Wwymiarzepraktycznym
podejścietakieskutkujepromowaniemhiperkonsumpcji(nadkonsumpcji),która
prowadzidoprzekroczeniagranicyzrównoważeniaekologicznego.Zrównowa-
żonakonsumpcjawymagatymczasemkoncentracjinapotrzebachpodstawo-
wychichcharakterzeizakresie,któryodpowiadałbywymaganiomżycia
wzrównoważonymspołeczeństwie,atakżenawyznaczeniugranicypomiędzy
rzeczywistymipotrzebamiisubiektywnymizachciankamikonsumentów.Jak
dotądnajpełniejsząodpowiedziąnatenpostulatjestteoriafundamentalnych
ludzkichpotrzeb(TheFundamentalHumanNeedsApproach)stworzonaprzez
M.Max-Neefa(Max-Neef,1991;Cruz,Stahel,Max-Neef,2009,s.2022).Po-
wstałaonajużwlatach80.XXw.istanowipodstawęrozważańtegoautoranad
pożądanąformąrozwojugospodarczegorozwojunaludzkąskalę(Human-
-ScaleDevelopment).OdnoszącsiędopotrzebMax-Neefstwierdził,żenależyje
rozumiećjakosystem,cooznacza,żeonezesobąpowiązaneiwzajemniena
siebieoddziałują.Zawyjątkiempotrzebyutrzymaniasięprzyżyciu(subsistence),
którajestnadrzędnawobeccałejreszty,wsystemietymnieistniejehierarchia
(pozostałepotrzebytraktowanerównorzędnie),aproceszaspokajaniapotrzeb
charakteryzujerównoczesność,komplementarnośćikoniecznośćposzukiwania
kompromisów(Max-Neef,Elizalde,Hopenhayn,1992,s.199).Wswojejkon-
cepcjiM.Max-Neefwprowadziłteżrozróżnieniepomiędzyrzeczywistymipo-
trzebami(needs)iśrodkamiichzaspokojenia(satisfiers),przyczympotrzeby
reprezentująwspólneludzkiedziedzictwoewolucyjne,a„zaspokajacze”kon-
kretneśrodki,zapomocąktórychróżnespołeczeństwaikulturystarająsięza-
spokoićswojepotrzeby(Cruz,Stahel,Max-Neef,2009,s.2024).Jednocześnie
tychostatnichnienależywprostidentyfikowaćzdobramiiusługami,któresta-
nowiązaledwiejedenzwieluzestawówtakichśrodków(GuillénRoyo,2007,
s.10;Cruz,Stahel,Max-Neef,2009,s.2024).Trzebabowiempodkreślić,że
wpisanywkoncepcjęzrównoważonejkonsumpcjicelzwiększaniajakościżycia
nieograniczasięwyłączniedopotrzebekonomicznych(którychzaspokojenie
wymagakonkretnychdóbrlubusług).Wyraźniepotwierdzajątowynikiogólno-
światowychbadań,zgodniezktóryminieodzownymelementemzadowolenia
zcałokształtużyciam.in.dobrerelacjerodzinne,przyjacielskie,partnerskie,
awięcpotrzebyprzynajmniejczęściowozaspokajanewsposóbniematerialny
(Clarkiin.,2017).
Chociażobecniezrównoważonakonsumpcjastanowioczywistyelement
politykizrównoważonegorozwojugospodarczegojejodpowiedniedefiniowanie
26