Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
WSTĘP
jakoprzedłużenieprawawłasności,władcęzaś[...]uważasięza-
równozasuwerena,jakiwłaścicielapaństwa”9.
PodobnetezysformułowałJanKucharzewskiwznanejpracyOd
białegocaratudoczerwonego,apodtrzymałJózefSmagawKrótkiej
historiiZwiązkuRadzieckiego.NarodzinyiupadekimperiumZSRR
1917-1991.Dlaobuautorówsystemtotalitarnyjestefektemwie-
lowiekowejewolucjirosyjskiegodespotyzmu,choćzdecydowana
większośćhistoriografówuparcieuznajekomunizmzaideologię
obcąkulturowoduchowościrosyjskiej.Imimożeprzezlatabolsze-
wizm,awrazznimimperialnaekspansjaMoskwyXXwiekupoj-
mowanebyłyjakospuściznaniechlubnychkartrosyjskiejhistorii
(wśródnichtataro-mongolskichźródełrosyjskiejpaństwowościczy
bizantyńsko-azjatyckiejpsychologii:służalczości,pokorywobec
władzy,okrucieństwa,despotyzmu),dlaprzedstawicielirosyjskiej
opozycjiantykomunistycznejtomarksizm–wytwórzachodniejfi-
lozofii–stałsięjedynymźródłemdyktaturyproletariatu.Tragiczne
konsekwencjejejpanowania,zarównowkulturowym,jakisocjolo-
gicznymaspekcie,ukazują,mimozarzutówo„orientalizację”Rosji,
znakomitereportażezpodróżyRyszardaKapuścińskiegopoRosji,
tejradzieckiejitejpo1991roku,zawartewznanymzbiorzeIm-
perium.Głębokąhistoriograficznąanalizęsamegoprocesubudowy
imperiumsowieckiego,mechanizmuwładzyiogromuludzkichtra-
gediiuzupełniaPipeswswychkolejnychdziełach:Rewolucjarosyj-
skaiRosjabolszewików.
Natlerosyjskiejmyśli,wysokooceniającejkulturowąschedę
bizantyńskąitataro-mongolską,kontrowersyjniebrzmiwspółcze-
snakoncepcjahistoriozofiidziejówRosjiprzedstawionaprzezWa-
lerięNowodworską,współczesnądziałaczkęantykomunistyczną.
WpracyMojKarfagienobjazanbyt’razruszenta„katakumbowa
historyczka”
,jaksamasiebieokreśla,analizująctożsamośćetnicz-
9
R.Pipes,Rosjacarów,przekł.J.Bratkiewicz,Warszawa1990,s.2.
