Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
JarosławKita
Zpewnościątekstniewyczerpujewżadnejmierzetematu,ajegozamie-
rzeniemjestjedyniezasygnalizowanietegozagadnienia.Przeprowadzone
analizyodnosząsiętylkodowybranychmiejscowościuznawanychwXIX
stuleciuzauzdrowiska,wktórychurządzonozakładywodoleczniczeczyteż
szerzej-przyrodolecznicze.Wzakładachtychdoprowadzonychzabiegów
zwykorzystaniemwodystosowanoróżnegotypuurządzeniaiakcesoria.
Najbardziejprzydatnebyłyprosteprzedmioty,takiejakkonewki,cebrzyki,
miski,węże,koce.Przezcałytenokresniezmiennieużywanebyływanny,
początkowodrewniane,zczasemzastępowałyjedrewnianeobijaneblachą,
ażkońcuitezastąpionowannamimiedzianymi,ocynkowanymilubemalio-
wanymiczyfajansowymi.TeostatniewpoczątkachXXw.dominowałyjuż
wewszystkichnajbardziejliczącychsięwodolecznicach.Wymogihigienicz-
newymuszałypostępwtymzakresie,stądwrazzupływemlatulepszenia
następowałyteżwsposobachwydobyciawody,zabezpieczaniajejprzed
zanieczyszczeniemiwsposobiedostarczaniadołazienek.Drewnianepo-
czątkoworuryzaczętozastępowaćmiedzianymi,ocynkowanymiczyteżgla-
zurowanymi.Dowydobyciawodyijejprzemieszczaniastosowanopompy
ręczne,azczasemelektryczne.Nieodzownymwyposażeniemnatrysków
stałysięprysznicezodpowiednimidyszami,którewcześniejbyłyjedynie
ruramiośrednicachnawetkilkucalowych.Podkoniecwiekuzaczętowpro-
wadzaćcoraztobardziejskomplikowaneurządzeniasłużącedoleczniczych
natrysków(katedranatryskowaWinternitza)czytzw.elektrokąpieli.Po-
jawiłysięnaweturządzeniadoogrzewaniaodzieżyiręcznikówwykorzy-
stywanychpodczaszabiegów.Rywalizacjanarynkuusłughydropatycznych
zmuszaładowprowadzanianajnowszychurządzeńiakcesoriów,zapew-
niającychkuracjuszomkomfortiodpowiedniewarunkisanitarne.Winnym
wypadkuinwestycjawprzemysłuzdrowiskowynajczęściejkończyłasiędla
właścicielifiaskiem.WydarzeniaWielkiejWojnydoprowadziłydowielkich
zniszczeńinfrastrukturyuzdrowiskowejorazurządzeńisprzętów.Poza-
kończeniudziałańwojennychczęśćzakładów,np.NoweMiastonadPilicą,
niepowróciłojużdodawnejświetności.
Pozamoimzainteresowaniemznalazłysięzakładyhydropatycznepo-
wstającewostatnichdekadachprzedwybuchemWielkiejWojnywdużych
miastachKrólestwaPolskiego(Warszawa,Łódź,Kalisz)czyteżGalicji(Lwów,
Kraków,takżeZakopane).Urządzanebyłyonewprzestrzenimiejskiej,prowa-
dziłydziałalnośćprzezcałyrokiodsamegopoczątkubyłybardzodobrze
wyposażonewnowoczesneurządzeniaiutensylia,gdyżpowstawałyjuż
wczasachprzełomubakteriologicznegoizdecydowaniewiększejdbałości
elitmiejskichowarunkihigieniczne.Donajbardziejznanychtegotypumiej-
skichzakładównależałym.in.ZakładHydropatycznyΠKisielki”weLwowie,
