Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Hegelapojęciespołeczeństwa…
rozwojuludzkości,alienacjigatunkowejistotyczłowieka,orazpro-
cesodtwarzaniaiprzyswajaniagosobieprzezjednostkę.Tadwoi-
stość,podkreślanaprzezwielukomentatorówHeglajakoDelement
pedagogiczny”,pokazującywjakisposóbjednostkamożeosiągnąć
poziomrefleksjifilozoficznej,uniegosamegotraciDabstrakcyjnie
metodologiczny”charakter.Prowadzibowiemdotezy,iżDdroga,
jakąodświadomościpotocznejdofilozoficznejmusiprzebyćkażda
jednostka,jestzarazemdrogąrozwojuludzkości,skróconympod-
sumowaniemwszystkichdoświadczeńgatunkuludzkiego,ijako
takawłaśnie,orazztegopunktuwidzenia,przedstawiasamproces
historyczny”6.Sprzecznośćmiędzypodmiotemaprzedmiotemjest
więcimmanentnąsprzecznościąsamegoprocesuhistorycznego.
Takipunktwidzeniajestbezpośredniąkonsekwencjąprzełamania
wąskiegorozumieniamyśleniajakoprocesuzachodzącegojedynie
wludzkichgłowach,potraktowaniagoniczympierwotnierealizu-
jącesiędziałanie.Werbalnaformauprzedmiotowienialudzkiego
myśleniaokazujesięwtedytylkojednązmożliwychiniekoniecznie
pierwotnychjegoform.
Tenpunktwidzeniapodważaobecnewfilozofiinowożytnej
przekonanie,łączącepodmiotzprzedmiotemjakokontakt,który
jestzdaniemHeglaprzedewszystkimkontaktempoznawczym,
działalnościączłowieka,istotyrozumnej,uprzedmiotawiającejswe
myśli.RzeczywistośćujmujewięcHegelDsubiektywnie,jakoludzką
działalność,praktykę”7.Relacjaprzedmiotowo-podmiotowastaje
sięrelacjąmiędzywyobcowanym,uprzedmiotowionymludzkim
myśleniemimyśleniemprzyswajającymsobietakuprzedmioto-
wionemyślenie.CałaFenomenologiaducha,októrejpisałMarks,
iżDzniej(ł)zrodziłasięfilozofiaHeglaiwniejkryjesięjej
tajemnica”8,jestzatemanaliząprocesuowegoDprzyswajania”,po-
6G.Lukacs:MłodyHegel.Warszawa1980,s.826.
7K.Marks:TezyoFeuerbachu.W:Idem:Dzieła.T.3.Warszawa1975,s.5.
8K.Marks:Rękopisyekonomiczno-filozoficznez1844roku.W:Idem:Dzieła.
T.1.Warszawa1976,s.618.
24
