Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wprowadzenie
przezcoschematwnioskowaniaprzestajebyćniezawodny.Donieprawdziwychlub
wręczfałszywychwnioskówmogąsięprzyczynićnastępującerodzajebłędów
2
.
•Błędywieloznaczności
Sąpopełnianewtedy,gdypojęcie,któregoużywamy,jestwieloznaczne,czylima
więcejniżjednoznaczenie.NaprzykładsformułowanieUkaleczyćjęzyk”może
oznaczaćniepoprawnemówienie,wysławianiesię,alemożetakżemiećznaczenie
dosłowne,czyliprzekłuwaniejęzyka(ang.piercing).Opróczwieloznacznychwyra-
zówmożnarównieżużywaćwieloznacznychzdań.Tegotypukonstrukcjalogiczna
byłaużywanaprzezwyroczniędelficką,któraponoćniepopełniałapomyłek.Zda-
rzyłosię,żeKrezus,ostatnikrólLidii(krajunazachodzieAzjiMniejszej,naterenie
dzisiejszejTurcji),zapytałjąorezultatswojejwyprawynaPersję.Wodpowiedzi
usłyszał,żejeślizaatakujePersów,tozniszczywielkiepaństwo.Jakpóźniejpoka-
załahistoria,wielkiepaństwofaktycznieległowgruzach,tyleżebyłatoLidia.Cóż,
trudnomiećdowyrocznipretensje,wszakżeprzepowiednia,dziękiswejdwuznacz-
ności,byłaprawdziwa.
•Błędykontekstualne
Sąpopełnianewtedy,gdykontekstmożesugerować,żewypowiedźmaokreślone
znaczenie,podczasgdywrzeczywistościżadnegoznaczenianiemalubmainne.
Takiebłędyczęstowystępująpowyrwaniujakiegośsformułowaniazkontekstu,
alerównieżmogąbyćrezultatemniewłaściwegoprzejaskrawieniasłówobecnych
wzdaniu.
•Błędyprzeciwkoosobie
Sąpopełnianewtedy,gdyktośdowodziswoichracjiwsposóbskierowanyprzeciwko
adwersarzowi,tzn.przeciwkoosobie,aniewypowiedziomdanegoczłowieka.Tego
typuuchybieniasączęstopopełniane,zazwyczajświadomie,przezpolityków.
•Błędyargumentowaniazautorytetu
Sąpopełnianewtedy,gdyktośdowodziprawdziwościdanegotwierdzenia,niepo-
wołującsięnaracjonalneargumenty,leczwyłącznienaautorytetkonkretnejosoby.
Naprzykładktośmówi,żewsklepachwWarszawiejestdrożyzna,ale-mieszkając
winnymmieście-niesprawdziłtego,atwierdzitakdlatego,żetakiesubiektywne
zdanieocenachmapoważanyprzezniegopolitykrobiącyzakupywstolicy.
•Błędywynikającezodwoływaniasiędouczuć
Sąpopełnianewtedy,gdyktośodwołujesiędouczućiemocji.Naprzykładadwokat
możeudowadniać,żejegoklientniepopełniłprzestępstwa,ponieważjestkochają-
cymmężemiojcemczworgadzieci.WtensposóbpróbujeUwziąćsądiprzysięgłych
nalitość”,niezważającnafakt,żesytuacjarodzinnaoskarżonegoniemanicwspól-
negozjegowiną.
2
SpisbłędówzaczerpnąłemzksiążkiPhilisophymadesimple(Popkiniin.1993),niemniejomawiamje
częściowowewłasnysposób.
