Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Żywanowska,Agresjauosóbzlekkąniepełnosprawnościąintelektualną,Kraków2009
ISBN:978-83-7850-330-9,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2005
18
Agresjauosóbzlekkąniepełnosprawnościąintelektualną
ZdaniemJ.Dollarda,D[...]czynnościagresywnetote,któremogąpowodo-
waćipowodującierpienieiszkodęuludzi,naktórychsąskierowane”(Borecka-
Biernat,2000,s.18).NatomiastwedługZ.Skornego(1968,s.315),agresja
[...]toswoistaformazachowaniasięprzyjmującapostaćinicjowanegoataku,powo-
dującegopowstanieokreślonychszkódmaterialnychimoralnych.
Możnajązatemtraktowaćjakotypreakcjiczyzachowaniabędącegoźródłem
szkodliwychbodźcówdlainnejosoby.
PodobnespojrzenienaagresjęmaI.Obuchowska(1993a,s.6),wprzekona-
niuktórejDzachowanieagresywnepoleganabezpośrednimlubpośrednimwy-
rządzeniuszkody”.
Pojawiasiędylematdotyczącytegokryterium,jeślizapytamyointerpretację
szkodyczłowieka,naktóregojestonaskierowana,boczymożnauznaćzaagre-
sywnegodentystęusuwającegopacjentowiząb,mimozadawanegobólu?Raczej
nie.Zatemnależyinaczejpatrzećnaczłowiekawystępującegowjakieśuznanej
rolispołecznej,podwarunkiemżepodDpłaszczykiem”owejroliniewyładowuje
własnychemocji.
Temupodejściu,zwanemuobiektywnym,zarzucasię,żewjegodefinicjach
możnawykryćelementypoglądusubiektywnego,coświadczy,jakpiszeM.Ko-
sewski(1977),otrudnościczyniemożliwościokreśleniaagresjibezwprowadze-
niapojęciaintencjidziałaniasprawcy.
Kryteriumwartościowaniamoralnegoispołecznegostanowikolejnąprze-
słankę,którąuwzględniasięprzydefiniowaniuagresjibędącejspecyficznąklasą
zachowaniainterpersonalnego.Należyjewięcrozpatrywaćwkontekściespołecz-
nym,mającymznaczeniemodyfikującedlaczynnościocharakterzeagresywnym
(Frączek,1973,1975,1985;Pospiszyl,Żabczyńska,1985).
Zachowaniaagresywne,podobniejakwszystkieczynnościzwiązanezkon-
taktamimiędzyludźmi,podlegająoceniezpunktuwidzeniaspołecznieakcep-
towanychnorm.Takieujecieproblemudefiniowaniaagresjiwymagaokreślenia,
jakiezachowaniasąpożyteczneipożądane,jakiezaśniepożądaneispołecznie
szkodliwe.WedługA.Frączka(1975a,s.41),czynnościagresywnesąklasąza-
chowańspołecznych
[...]prowadzącychdocierpienia,szkody,którezarazemniemająuzasadnieniawtym,
żewpóźniejszychswoichkonsekwencjachsąużyteczne,wartościowedlajednostki
lubgrupyspołecznej.
M.Kosewski(1977)twierdzi,żeagresjaDgniewna”,którejmotywemsąemo-
cjezłości,gniewu,irytacjipodmiotu,jestzwykleoceniananegatywnieitrak-
towanajakozjawiskoniepożądane.Natomiastczynności,któredoraźniewiążą
sięzcierpieniem,bólem,szkodąwyrządzanąinnym,alesąuzasadnioneracjami
społecznymiiokazująsiępóźniejpożyteczne,wartościowedlajednostki,bywają
uznawanezazachowaniaakceptowaneipożądane,mimożemająwistociecha-
rakteragresywny.
