Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Żywanowska,Agresjauosóbzlekkąniepełnosprawnościąintelektualną,Kraków2009
ISBN:978-83-7850-330-9,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2005
Rozdział1.
Agresjawświetleliteratury...
21
chowańitylkoprzezzastosowanieodpowiednichprzymiotnikówmodyfikujesię
jegoznaczenie,wskazującnaprzemocfizyczną,psychiczną,werbalną,seksual-
nąprzeciwkokobietom,rasistowską,strukturalną,czyteżróżnicujesięprzemoc
personalną,ekspresywną,instrumentalnąitd.(por.Surzykiewicz,2004).
Wąskieujęciesprowadzaprzemoc,podobniejakwużyciupotocznym,do
kategoriiagresjifizycznej,natomiastwznaczeniuszerokimrozciągasięnadalsze
kategorieagresji,tzw.psychicznej,przejawiającejsięwwerbalnychifizycznych
formachocechachprzymusuiograniczeniawolności(Dąbrowska-Bąk,1995).
Pojawiasiępytanie:jakrozpatrywaćnaprzykładkłótnięmiędzyrodzeństwem–
czynależypatrzećnaniąwkategoriachprzemocy?Okazujesię,żezbytszero-
kierozumienieprzemocyprowadzidowyolbrzymieniaocenzachowańDnormal-
nych”–zanikającychwrazzdorastaniem,bądźteżzachowańbędącychczęścią
procesówrozwojowych–przejawiającychsięwformieagresywnychzabaw,zna-
nychtakżewświeciezwierząt,wwypadkuszkołyjednakhiperbolizowanych
(por.Krumm,Baumann,1996).
Zamiennestosowaniepojęćagresjiiprzemocyobligujedowyjaśnieniazwiąz-
kumiędzynimi.Wieluautorów(Kawula,1996;Radziwiłłowicz,Radziwiłło-
wicz,1997;Błachut,Gaberle,Krajewski,2000),podobniejakI.Obuchowska
(1989,s.29),podkreśla,żeprzemocokreślasięjakoformęwyrażaniaagresji–
szczególnąpostaćagresjiinterpersonalnej,skierowanejnaprzełamanieobrony
jednostki.Agresjastajesięprzemocąwówczas,gdyjejcelemjestpodporządko-
waniesobiedrugiegoczłowieka.Jednakagresjaniezawszezmierzadotegocelu,
aprzemocniezawszemanifestujesięprzezagresję.
Związekmiędzyagresjąaprzemocąjestwidocznywaspekcieuczeniasię
agresjiprzezofiaryprzemocy.Doskutkówstosowaniaprzemocyzaliczasię
częstoprzenoszenienainneosobyagresywnychwzorówzachowań,copozwa-
lawnioskować,żeprzejawianiezachowańocharakterzeagresywnymmożebyć
skutkiemdoświadczaniaprzemocy(Obuchowska,1989;Jundziłł,1993;Pospi-
szyl,1998;Browne,Herbert,1999;Kmiecik-Baran,1999).
Kryteriumintencjonalnościstanowicechęwspólnązarównoagresji,jak
iprzemocy.Agresjęokreślasięwzależnościodtego,czybezpośrednielub
pośredniewyrządzeniekomuślubczemuśszkodymacharakterintencjo-
nalnyczynieintencjonalny.Wprzypadkuprzemocyosobająstosującanie
zawszetraktujeswojedziałaniejakojejprzejaw.Możejąpojmowaćjako
pomoc,skutecznątechnikęlubkoniecznyskładnikwychowania,zapew-
niającynaprzykładautorytetlubwarunkiniezbędnedonauczania(Obu-
chowska,1989).Stądwiększośćdefinicjiprzemocyuwzględniatrzyzasad-
niczekryteria:formęzachowania,intencjeiskutki(Pospiszyl,1993,s.102).
Przemiany,jakiezaszływciąguostatnichlat,możnaokreślićmianemeks-
trapolacjipojęciaprzemocyzbezpośrednichaktówmającychcharakteragresji
fizycznejocharakterzeprzymusunainneformyinterakcjiowłaściwościachagre-
sywnych.ZdaniemJ.Surzykiewicza(2000),wświetlerezultatówróżnychba-
